در گزارش پیلانو مطرح شد؛ با اهمیت ترین هدف دیوارنگاره الگوسازی است؟
پیلانو: معاون فرهنگی و هنرهای شهری سازمان زیباسازی معتقد می باشد در دوره ی جدید محتوای دیوارنگاری ها در کنار ظاهر آن دارای کیفیت قابل قبولی بوده و همچنان نیز بدنبال آن هستند تا این محتوا ارتقا یابد.
مجید قادری معاون فرهنگی و هنرهای شهری سازمان زیباسازی شهر تهران در گفتگو با خبرنگار مهر درباره ی پدیده دیوارنگاری و تأثیر آن بر انتقال مفهوم و ارتباط و تعامل با مخاطب، توضیح داد: به طور معمول دیوارنگاره ها از بین آثاری انتخاب می شود که بار محتوایی و معنایی خوبی داشته باشد اما در برهه های مختلف از این ابزار به خوبی استفاده نشده و برخی آثار دم دستی که ارزش محتوایی و هنری کمی داشته نیز بر روی دیوارهای شهر مورد استفاده قرار گرفته است که کیفیت کار را به شکل مشهودی پایین آورد. چون در آن برهه کمیت از کیفیت برتری گرفته بود و بدین جهت آثار، قربانی این کمیت شده بودند. به هر حال دیوارنگاره روی نگاه و دیدگاه مخاطب و رهگذران اثر می گذارد و بازتاب زیادی دارد. این بازتاب را هم از روی واکنش هایی که مردم نسبت به آثار کار شده دارند می توان متوجه شد. برای مثال، امسال زمانی که دیوارهای فرسوده محور خیابان دماوند از میدان امام حسین (ع) تا تهرانپارس اصلاح، بازسازی و ترمیم شد حال و هوای مردم آن منطقه و رهگذران نیز تغییر نمود و نقاشی دیواری هایی که در این محور انجام گرفت بر روحیه آنها اثر گذاشت و بازتاب خوبی را نیز به همراه داشت. جالب است که دیوارنگاره یکی از مهم ترین رسالت هایی که دارد ایجاد حال خوب برای شهروندان است. موضوعی که شاید کم تر به آن توجه شود؛ اما دارای اهمیت است که این خیابان یک نمونه به روز و بارز آنست.
وی اشاره کرد: دیوارنگاری می تواند موجب امیدبخشی و طراوت شود و از طرف دیگر موجب زنده نگه داشتن شهر شده و شهر را از حالت خاکستری بودن دور می کند. همین طور منظره چشم نواز اغتشاش بصری را کم کرده و این مساله خیلی مهم است. به جز ایجاد حال خوب، بخش محتوا و اثربخشی دیوارنگاری نیز بسیار حائز اهمیت می باشد. هر دیوارنگاره می تواند در کنار زیبایی بصری، محتوایی را نیز به مخاطب منتقل کند و این مفهوم می تواند اخلاقی، مذهبی، انسانی، آموزش شهروندی، فرهنگ سازی و… باشد.
هر دیوارنگاره می تواند در کنار زیبایی بصری، محتوایی را نیز به مخاطب منتقل کند و این مفهوم می تواند اخلاقی، مذهبی، انسانی، آموزش شهروندی، فرهنگ سازی و… باشد قادری درباره ی محتوای دیوارنگاره ها و این که چطور می تواند اثربخشی بیشتری برای مخاطبان و شهروندان به همراه داشته باشد، اظهار داشت: دو دیدگاه درباره ی دیوارنگاره ها وجود دارد؛ نخستین دیدگاه درباره ی دیوارنگاره هایی است که ثابت هستند و دومین دیدگاه، درباره ی دیوارنگاره های موقت است. در مورد دیوارنگاره های ثابت مفهوم می تواند ملموس تر باشد. مانند دیوارنگاره های ثابتی که به تصاویر شهدا اختصاص داده می شود. دیدن قهرمانان کشور حال خوبی به مردم می دهد. به آنها امید داده و موجب می شود به داشته های شان افتخار کنند. شهدا الگوی خوبی برای شهروندان هستند و تصویر خوبی در بین مردم دارند. برای همین هم در خیلی از موارد برای دیوارنگاره های ثابت از تصویر شهدا استفاده می شود که موجب افتخار هستند و مسیر زندگی شان که کمال انسانی است را در در معرض دید مخاطب قرار می دهد. از جانب دیگر استفاده از سایر محتواها برای دیوارنگاره های ثابت نیز اثربخشی خودرا دارد. همان اتفاقی که در بزرگراه امام علی (ع) رخ داد و ۷ دیوارنگاره ای که محوریت امیرالمومنین (ع) است یا دیوارنگاره خیابان کارگر که روی ۸ دیوار در خیابان کارگر نقاشی هایی با موضوع کارگران طراحی شدند و اتفاقاً با واکنش های خوبی نیز از طرف شهروندان مواجه گردید. یا دیوار قصه های خیابان ولیعصر که نشان میدهد در این خیابان در طول تاریخ چه اتفاقاتی افتاده است یا دیوار پهلوان تختی در کنار ورزشگاه کشتی خیابان فیاض بخش و… نمونه های اینچنین هستند. بدین جهت در هر بزرگراه و هر قسمت از شهر که می توان محتوای متناسبی را باتوجه به نام گذاری آن انجام داد می تواند کارهای خلاقانه و خوبی را به همراه داشته باشد. بطور کل دیوارنگاره برای الگوسازی می تواند یک روش بسیار مؤثر باشد؛ بطوریکه استفاده از تصاویر مدافعان سلامت همچون کارهایی است در طول این مدت مورد توجه قرار گرفته و حتی برای اولین بار تصویر زن شهید مدافع حرم نیز بر روی دیوارهای شهر کار شد. برای عاشورای امسال نیز دیوارنگاه هایی با مضمون فرهنگ عاشورا انجام گرفت که شاید در گذشته کم تر مورد توجه بود اما بطور تلفیقی، مناسبت های ملی و مذهبی و انتقال آن به درستی بر روی دیوارهای شهر می تواند به بهترین شکل محتوا و مفهوم را به شهروندان منتقل کند که بدین جهت لازم است تا از چنین ظرفیت ها بهره گرفته شود.
وی در پاسخ به این که سازمان زیباسازی برای اجرای محتوای دیوارنگاره ها چه فرآیندی را طی می کند؟ توضیح داد: برای انجام چنین کارهایی از چند روش استفاده می شود که معمول ترین آن یا بوسیله فراخوان عمومی است که برای مناسبت های خاص درخواست ارائه می شود و آثار مورد بررسی قرار می گیرد. به صورتی که ایده اولیه و اصلی داده و سپس در فراخوان از هنرمندان دعوت به عمل می آید. یا در شورای کمیته مناسبت ها یا شورای کمیته فرهنگی سازمان زیباسازی این موضوعات مطرح می شود. در این شوراها نیز معاونان و مدیرعامل حضور دارند که که رییس شورا مدیرعامل سازمان است و تصمیم گیری اولیه به انجام می رسد که ممکنست این تصمیم بر برگزاری فراخوان یا مشورت با خبرگان باشد. علاوه بر این، یک کمیته تخصصی شورای هنری در سازمان زیباسازی نیز وجود دارد که در مورد هر طرحی متناسب با جانمایی آن نظرات ارائه می شود. ممکنست طرح حجمی، گرافیکی یا نقاشی های دیواری باشد. اگر در آن کمیته تأیید شود وارد فرآیند اجرا خواهد شد و کار در نهایت در سطح شهر اجرا می شود. در این کمیته نقاش، مجسمه ساز، گرافیست استاد دانشگاه، نماینده شهرسازی، نماینده زیباسازی و اساتید مختلف دعوت می شود و کمیته هفت نفره ای تشکیل و وارد شور و مشورت می شوند تا در نهایت به ایده اصلی دست پیدا کرده و وارد فاز اجرائی شود.
معاون فرهنگی و هنرهای شهری سازمان زیباسازی شهر تهران، دیوارنگاره میدان ولیعصر (عج) را یک اتفاق نو و خلاقانه دانست و اظهار داشت: این دیوارنگاره توسط سازمان اوج اجرائی می شود و اثرگذاری خیلی خوبی را از آن شاهد می باشیم. از یک طرف مکان، مکان مناسبی در مرکز شهر است که تردد بالایی دارد و از جانب دیگر طراحی ها و محتواهای خوبی دارند و بیشتر کارهایی که تا به امروز بر روی این دیوارنگاره کار شده؛ کارهای خوب و فاخری هستند و اثر مثبتی داشته اند. همین طور کیفیت نصب و نورپردازی این سازه نیز قابل قبول است. متراژ در نظر گرفته شده برای این اثر نیز متراژ استانداری بوده و متناسب با میدان دیدی که اثر دارد؛ کاملاً قابل رؤیت است و مردم استقبال خوبی از آن کردند. پس تمام این موارد دست به دست هم داده تا اثری که بر روی این دیوار قرار می گیرد اثری فاخر و حائز اهمیت باشد. شاید یکی از اتفاقات خوب فرهنگی شهر تهران، همین دیوارنگاره میدان ولیعصر (عج) باشد که برخی موارد نیز جریان سازی کرده و از این حیث فکر می کنم برآیند مثبتی داشته و رخداد خوبی بوده است.
دیوارنگاره برای الگوسازی می تواند یک روش بسیار مؤثر باشد؛ بطوریکه استفاده از تصاویر مدافعان سلامت همچون کارهایی است در طول این مدت مورد توجه قرار گرفته و حتی برای اولین بار تصویر زن شهید مدافع حرم نیز بر روی دیوارهای شهر کار شد. وی درباره ی این که آیا تعداد چنین دیوارنگاره هایی با این ابعاد می تواند در سطح شهر و مراکز مهم پایتخت افزایش پیدا کند و این که آیا چنین ضرورتی احساس شده است یا خیر، اظهار داشت: نکته ای که وجود دارد این است که به هر حال یک وقت هایی واحد بودن یک کار موجب می شود بهتر دیده شود و تکثیر آن در سطح شهر موجب خواهد شد هم تمرکز طراحی پایین تر بیاید و هم ممکنست مانند تیغ دو لبه عمل کند. اگر این دیوارنگاره با این ابعاد به عنوان مثال به ۵ عدد افزایش یابد و یک اثر واحد را منتشر کند ممکنست هم نکات مثبت و هم نکات منفی را با خود به همراه داشته باشد. اگر هر ۵ اثر نیز بخواهد رسالت جداگانه ای داشته باشد هم ممکنست نتوان ۵ طرح برای مناسبت های مختلف را در طول سال تعریف کرد که نتیجه اش خروجی مثبتی هم باشد. ضمن این که این واحد بودن موجب می شود تمرکز رسانه ها بر روی جایی مانند میدان ولیعصر (عج) بیشتر باشد و ارزش آن کار را بالا ببرد. شاید زیاد بودن آن بعد خبری و رسانه ای کمتری داشته باشد و دیگر ارزش و اهمیت خبری آن کم شود. این است که می گویم چنین تصمیم هایی مانند یک تیغ دو لبه عمل می کند؛ همانطور که در تبلیغات شهری نیز همین طور است.
قادری در آخر بیان کرد: بدین سبب اگر ظرفیت تبلیغات تجاری شهری بالا برود ارزش تبلیغات پایین خواهد آمد و برای همین نمی توان بدون کار کارشناسی شده برای گرفتن تبلیغات تجاری شهری بیشتر، تعداد تابلوها را بالاتر برد. چون ممکنست همین کار موجب ضربه زدن به اهمیت تبلیغات شهری شود. پس باید دراین زمینه کار کارشناسی دقیقی صورت گیرد و تمام جوانب آنچه از نظر مکانی، چه زمانی، چه ابعادی، چه محتوایی، چه فاصله مصافتی هر دیوارنگاره با دیگری و…. به شکل دقیقی سنجیده شود.
منبع: پیلانو