با هنرمندی مجید کلابی؛ نواهای مقامی شمال خراسان در نالش شنیدنی شد

پیلانو: مجموعه اول مقام های موسیقی شمال خراسان با هنرمندی و نوازندگی دوتار مجید کلابی در قالب آلبوم نالش پیش روی مخاطبان قرار گرفت.

به گزارش پیلانو به نقل از مهر، مجموعه «نالش» در قالب آلبوم اول مقام های موسیقی شمال خراسان با هنرمندی و نوازندگی دوتار مجید کلابی منتشر گردید. این آلبوم شامل ۱۰ آهنگ بی کلام در سبک موسیقی فولکلور شمال خراسان است.
«بیات»، «نالش – قره دله»، «گرایلی»، «نوایی»، «باش حسین یار»، «نادریولی»، «پیاده یولی»، «آی جمال»، «زلیخا» قطعاتی هستند که در این مجموعه موسیقایی پیش روی مخاطبان علاقه مندان موسیقی اقوام قرار گرفته اند.
مجید کلابی همچون هنرمندان و پژوهشگرانی است که طی سال های اخیر با گروه موسیقی «ژیار» به اجرای آثار موسیقی شمال خراسان می پردازد.
گروه موسیقی فولکلور کرمانجی «ژیار» نماینده اقوام کرمانج خراسان شمالی شهرستان بجنورد است که فعالیت خودرا از سال ۱۳۸۹ آغاز کرد. کلمه «ژیار» به مدلول فرهنگ و تمدن است.
حضور در فستیوال های بین المللی در کشورهای ارمنستان، ترکیه و حضور در رویدادهای داخلی همچون جشنواره «نوروزگاه» اقوام ایران زمین به میزبانی شیراز و گرگان همچون کارهای این گروه موسیقایی در سالهای اخیر به حساب می آیند. این گروه همین طور در جریان برگزاری سی و پنجمین جشنواره موسیقی فجر نیز به اجرای برنامه پرداخته بود.
به گفته محمدرضا ربیعیان از پژوهشگران موسیقی نواحی کشورمان، موسیقی اقوام شمال خراسان در کنار آداب و رسوم نگاه آئینی، بیشترین تأثیر خودرا از اقلیم جغرافیایی این سرزمین گرفته است که باعث شده موسیقی این منطقه به دو بخش عمده‌ی کوهپایه ای و جلگه ای تقسیم شود. هر کدام از این مناطق جغرافیایی از نشانه های خاص موسیقایی تبعیت می کنند. برای مثال، الحان سرزمین های کوهپایه ای (هزارمسجد) تأکیدهای آوازی ویژه ای نسبت به منطقه‌ی جلگه ای دارد و در مقابل، موسیقی سرزمین های جلگه ای قوچان بیشتر متأثر از موسیقی سازی است.
بخش آوازی موسیقی نواحی شمال خراسان بیشتر بر پایه‌ی وقایع تاریخی، دینی-مذهبی، حماسی، غنایی، آئینی و اساطیری استوار است که از این میان می توان به داستان ها و شعرهای موجود در شاهنامه اشاره نمود که با همراهی ساز اجرا می شود. قسمت دیگر موسیقی نواحی شمال خراسان را موسیقی سازی تشکیل می دهد که در کنار موسیقی آوازی، نقش مهمی در فرهنگ و هنر این سرزمین ایفا می کند. البته در بیشتر انواع موسیقی نواحی، مضمون اشعار و کلام نوع فواصل موسیقایی را مشخص می کند و موسیقی آوازی نواحی شمال خراسان نیز از این قاعده مستثنا نیست. برای نمونه، می توان به مقام هرایی اشاره نمود که فضایی حزن انگیز دارد و در فواصل آواز دشتی اجرا می شود.

یکی از خاصیت های کلام در موسیقی شمال خراسان داستان پردازی و نگاه پندآمیز است که سبب می شود شنونده در کنار موسیقی، برداشت دیگری نیز از آن داشته باشد و همین نکته باعث شده است که موسیقی در شمال خراسان در کنار برداشت هنری، در مسائل اجتماعی نیز تأثیرگذار باشد.
ساز دوتار شاخص ترین و رایج ترین ساز در هر سه بخش موسیقی خراسان است و می توان آنرا شناسنامه‌ی موسیقایی این خطه دانست. کاسه‌ی دوتار شمال خراسان از دوتار جنوب کوچک تر است و نظام دستان بندی و فواصل موسیقی آن هم با موسیقی جنوب خراسان -بر حسب نوازنده ها و خود ساز- مختلف است.
نوازندگان این خطه به دو گروه اصلی بخشی ها (دوتارنوازانِ آوازخوان و داستان سرا) و عاشیق ها (نوازندگانِ حاضر در عروسی ها، جشن ها و پایکوبی ها) تقسیم می شوند. قبلاً نوازندگان دوره گردی به نام لوطی ها هم بودند که امروزه نسلشان منقرض شده است. لوطی ها با دایره و دف از این شهر به آن شهر سفر می کردند و وقایع و اخبار را در قالب شعر و موسیقی کردی روایت می کردند و گاه کلامشان را با حرکات نمایشی و اشعار طنزآمیز همراه می کردند. آنها به آهنگ های مربوط به جشن و پایکوبی هم می پرداختند.

منبع: pilano.ir