اهالی موسیقی، کرونا و دنیای مجازی؛ شکست پروژه تجاری سازی برند همایون

پیلانو: اجرای پرحاشیه کنسرتهای آنلاین همزمان با ادامه تعطیلی کارهای هنری در سایه کرونا طی هفته گذشته همچنان ادامه داشت؛ اجراهایی که در مواردی شورآفرین و در مواردی دیگر تأسف برانگیز بودند.

خبرگزاری مهر -گروه هنر-علیرضا سعیدی: حکایت غریب حضور ویروس کرونا نه فقط معادلات مربوط به زندگی معمول آدم ها را بطور کامل به هم ریخته است، بلکه شرایطی را فراهم آورده که چه بخواهیم و چه نخواهیم احساس می نماییم انسان های دیگری شده ایم؛ گویی فقط یک نام و نام خانوادگی از قبل به جا مانده آن هم بر روی یک انسان متحول شده!
در این شرایط اما اتفاقات دیگری هم افتاد که نه فقط نوع زندگی را دگرگون کرد، بلکه شرایطی را فراهم آورد تا ما انسان ها تجربه های متفاوتی را از سر بگذرانیم، تجربه هایی که در گوشه گوشه دنیا بر تمامی کارهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و هنری تأثیرش را بر جای گذاشته و سبب ظهور و بروز ایده هایی متفاوت شده که تا پیش از کرونا به راحتی از آنها عبور می کردیم. غافل از اینکه نمی دانستیم روزی روزگاری همین ایده های ساده و دم دستی مقرر است تبدیل به جریان اصلی کارهای مان شوند.
بهتر است به رویدادهای دگرگون شده موسیقی طی روزهای کرونایی اشاره کنیم؛ در ماه های اخیر به شدت کارهای موسیقایی در تمام دنیا وابسته به فضای مجازی شده و آنچه هنرمندان در این ارتباط پیش روی مخاطبان قرار می دهند، تقریباً بطور کامل تحت تأثیر ارتباطات اینترنتی است. کما اینکه همین اوضاع و احوال، از خوانندگان و هنرمندان فعال و غیرفعال این گونه هنری چهره های جدیدی را عیان کرد که قبل از این و در رویدادهای رسمی چون برگزاری کنسرت ها و انتشار آلبوم های رسمی جور دیگری آنها را دیده و ارزیابی می کردیم.
در این میان همان گونه که قبلاً هم به آن اشاراتی داشته ایم، بوده و هستند افرادی که آنچنان از آب گل آلود ماهی گیری می کنند که گویی هراسی از فروکش کردن تلاطمات و فروافتادن پرده های بحران، ندارند! در این اثنی یک تجربه بیش از هر اتفاق دیگری به چشم آمد و آن برنامه ریزی گروه ها و هنرمندان برای برگزاری کنسرتهای آنلاین در فضای مجازی بود که به قدری جدی شد که حتی نهادهای دولتی را هم به میدان کشاند تا برای حضور هنرمندان در این حوزه پروتکل های قانونی تعیین کنند که آن هم حاشیه های خودرا داشت. در همین زمینه طی روزهای گذشته اطلاعیه ای از طرف وزارت ارشاد منتشر گردید که بطور قطع می تواند از این پس شرایط برگزاری کنسرتهای آنلاین را وارد مرحله جدیدی کند.
گروه هنر خبرگزاری مهر در هفته های اخیر تلاش داشته تا در چارچوب گزارش های مختلف خبری، بخش هایی از کارهای اهالی موسیقی در فضای مجازی طی روزهای کرونایی را ثبت و روایت کند. کارهایی که همچنان ادامه داشته و هر روز نیز حاشیه ها و اتفاقات جدیدی از آن در مقابل جامعه مخاطبان در فضای مجازی قرار می گیرد. فضایی که غیر از مباحث نظارتی، به شدت نیازمند توسعه زیرساخت هاست و لازم است مدیران حوزه فناوری ارتباطات و شرکت های دانش بنیان روی آن تمرکز بیشتری داشته باشند، به خصوص که در برگزاری کنسرتهای آنلاین ضعف فاحش زیرساخت ها بعد از هجوم مخاطبان در هفته ای که گذشت، بیش از پیش به چشم آمد.

همایون شجریان بدون حرف زدن حاشیه ساز شد!
به طور حتم یکی از مهم ترین اتفاقات موسیقایی این روزها در فضای مجازی، برگزاری کنسرت آنلاین همایون شجریان خواننده موسیقی ایرانی با همراهی ارکستر مجلسی تهران به رهبری بردیا کیارس از محل تالار وحدت بود که با حمایت همه جانبه و سرمایه گذاری یکی از اپراتورهای تلفن همراه کشور انجام شد.
این کنسرت که با عنوان «نسیم وصل» با اجرای آثار محمدجواد ضرابیان آهنگساز پیشکسوت موسیقی کشورمان در آلبوم های «با ستاره ها» و «نسیم وصل» همراه بود، گرچه می توانست تبدیل به یکی از رویدادهای پرطرفدار موسیقی در فضای مجازی شود اما به سبب اختلال در سامانه اینترنتی که مسئولیت پخش آنلاین این کنسرت زنده را داشتند، فضای کار را به قدری گرفتار حاشیه کرد که فضای هنری اتفاق به کل فراموش شد.
این اتفاق واکنش خیلی از کاربران و هنرمندان حوزه های دیگر را به همراه داشت که یکی جامع ترین و دیده شده ترین آنها مربوط به الهام پاوه نژاد بازیگر تئاتر و تلویزیون بود.
این بازیگر در صفحه شخصی خود نوشت: «آلبوم نسیم وصل فارغ از ارزش های هنری و تولد رسمی بانگ همایون شجریان عزیزمان، برای من یادآور خاطرات تکرار نشدنی و بی نظیر کودکیم در کنار محمدجواد ضرابیان عزیزمان که از بستگان نزدیک مادریم هستند، بوده و هست و خواهد بود. یعنی تعصبی بیش از اندازه معمول….. از زمان انتشار خبر کنسرت برای این ساعت خودم را آماده کردم. اپلیکیشن را دانلود و کاربری تهیه که ساعتی کنده شوم از جهان سختِ این روزها. به محض ورود تصویر به تالار… آنچه می بینید دریافتی من از کنسرت لایو بود! آنقدر عصبی شدم و بال بال زدم که گفتن ندارد! خبر دارم برخی از دوستان هم با همین مشکل مواجه شدند! و این برای تلویزیون اینترنتی که تا قبل این نمی شناختم و با نام بزرگان اسمش را شنیدیم یک فاجعه است! وقتی توانایی پوشش فنی ندارید مجبور نیستید انجامش دهید! خوب می دانید چه درآمدی با این کار کسب کردین … خود من برای تعداد زیادی لینک دانلود اپلیکیشن فرستادم ولی …. و من فکر می کنم به سبب ضعف تکنیک و فناوری صدای همایون را در شهر خودم و چند محل آن ورتر نتوانستم بشنوم اما صدا و تصویر آندرآ بوچلی را از یک قاره و شهر دیگر با فیلتر شکن به بهترین کیفیت تونستم ببینم! با خودم زمزمه می کنم: دلم گرفته ای دوست / هوای گریه با من….. پی نوشت: بلیط برای دیدن ۱۰ هزار تومان + ۹۰۰ تومان مالیات!!»
این متن مشتی نمونه خروار از حجم هجوم کاربران به سامانه موردنظر بود، که خواب خوش مدیرانش برای حضور در عرصه های جدی تری چون سینمای آنلاین و موارد مشابه را تبدیل به کابوس کرد و کار را به جایی رساند که مجبور به پاسخگویی به حجم وسیع مطالبات مردمی شدند.
در این اطلاعیه آمده بود: «پخش زنده کنسرت «نسیم وصل» جناب آقای همایون شجریان، خواننده محبوب موسیقی سنتی ایرانی و موسیقی تلفیقی که از ساعت ۲۱ یکشنبه ۴ خردادماه ۹۹، از اپلیکیشن تلویزیون تعاملی […] شروع شده بود، با استقبال پرشور علاقه مندان به هنر و موسیقی همراه شد و رکورد بیش از ۷۱۰ هزار بیننده آنلاین برای پخش زنده این کنسرت به ثبت رسید. علاقه مندانی که به سبب استقبال گسترده، موفق به مشاهده کامل برنامه به صورت زنده نشده اند، می توانند طبق اعلام قبلی، بازپخش آنرا تا روز ۱۳ خرداد در اپلیکیشن و یا نسخه تحت وب مشاهده کنند. […] با تاکید مجدد بر عدم انجام بلیت فروشی برای این کنسرت و فقط دریافت حق اشتراک اپلیکیشن برای کاربران غیر ایرانسلی، ضمن دلجویی از برخی هواداران جناب آقای همایون شجریان که به سبب استقبال گسترده، موفق به تماشای کنسرت به صورت زنده نشده اند، اعلام می دارد که به مناسبت عید سعید فطر و با دستور دکتر […]، مبلغ حق اشتراک به حساب کاربرانی که حق اشتراک ویژه خریداری نموده ولی موفق به مشاهده کامل برنامه نشده اند، بازگردانده می شود. ایرانسل ضمن سپاس از تمام هواداران، فرهنگ دوستان و علاقه مندانی که در این پروژه بزرگ شرکت کردند، ابراز امیدواری می کند که تجربه ها و نتایج بزرگ حاصل از اجرای این پروژه، بعنوان بزرگترین کنسرت آنلاین ایران، سبب توسعه، بهبود و ارتقای هر چه بیشتر کیفیت زیرساخت های داخلی پخش آنلاین ویدئو شود.»
در حالی که انتظار می رفت کنسرت آنلاین همایون شجریان تبدیل به یکی از خاطره انگیزترین کنسرتهای موسیقی در فضای مجازی طی ماه های اخیر شود اما بروز این اختلالات اینترنتی و موارد دیگری همچون حضور ۸۰ نفری میهمانان ویژه در تالار وحدت، ستاندن مبلغ تماشای کنسرت برای کاربرانی که تحت پوشش اپراتور تلفن همراه نبودند، اجرای نه چندان با کیفیت برنامه و البته سکوت پرسش برانگیز همایون شجریان در پشت این حاشیه ها چه در حین برگزاری برنامه و چه در زمان انتشار گزارش های رسانه ای، کنسرت آنلاین این خواننده محبوب را تحت تأثیر شدید حاشیه های تجاری و بازرگانی قرار داد.
شرکت ایرانسل بعنوان اپراتور پشتیبان این رویداد، روز گذشته گزارشی آماری از میزان استقبال مخاطبان که منجر به اختلال در پخش بی نقص این برنامه شده بود، ارائه نمود. بر این اساس همزمان با این اجرا یک میلیون و ۲۸۱ هزار و ۶۶۱ نفر برای ورود به اپلیکیشن «لنز» اقدام نموده اند که از این میان یک میلیون و ۲۳۲ هزار و ۲۱۴ نفر موفق به ورود شده و یک میلیون و ۲۲۹ هزار و ۳۶ نفر کنسرت زنده را تماشا کرده اند.
تعداد افرادی که تمام کنسرت را به صورت آنلاین مشاهده کرده اند ۷۱۱ هزار و ۹۲۴ نفر ثبت شده و ۵۱۷ هزار و ۱۱۲ نفر به صورت پراکنده بخش هایی از اجرای همایون شجریان را تماشا کرده اند.
این آمار رسمی بیش از هر چیز بیان گر ظرفیت بالای این فرصت ویژه برای رقم خوردن یک رویداد فرهنگی و هنری بی سابقه است که متأسفانه زیر سایه انگیزه های تجاری و درآمدزایی از یک برند هنری، زائل شد و از دست رفت.

کیهان کلهر؛ یک سه تار نوازی آرام در موزه آبگینه
هفته ای که گذشت یکی از هفته های پربار موسیقی در حوزه کارهای آنلاین هنرمندانش بود. یعنی اگر از حاشیه های کنسرت همایون شجریان که بگذریم و البته می توانست در نوع خود یکی از بهترین کنسرتهای آنلاین این چند هفته لقب بگیرد و نگرفت، اما در این سوی میدان یک هنرمند بهادار دیگر دست به یک اجرای زنده در فضای مجازی زد.
کیهان کلهر که در این سال ها به درستی و درایت خوب فهمیده که در چه زمانی و شرایطی فارغ از هیاهوی برگزاری کنسرت هایش می تواند یک عرض اندام رسانه ای داشته باشد. روز پنجشنبه اول خرداد دست به اقدام جالبی زد و آن برگزاری یک کنسرت تک نفره بوسیله صفحه شخصی اش در محل موزه آبگینه تهران بود. کنسرتی که این دفعه از ساز تخصصی اش کمانچه خبری نبود و استاد با سه تار نوازی مخاطبانش را به شنیدن موسیقی دعوت کرد.
در این کنسرت که با استقبال ۲۵ هزار نفری مخاطبان همراه بود کیهان کلهر بوسیله صفحه شخصی اش در اینستاگرام به مدت یک ساعت قطعاتی را به صورت تک نوازی سه تار اجرا کرد.
این نوازنده جهانی که در سال های اخیر کنسرتهای مختلفی را همراه با نوازندگان ایرانی و خارجی در کشورمان و سایر کشورهای دیگر برگزار کرده کنسرت خودرا با قطعه ای در دستگاه سه گاه شروع کرد. ایشان سپس قطعات دیگری را در دستگاه چهار مضراب و ابوعطا اجرا کرد. «از غم عشق تو ای صنم» و «مرغ سحر» همچون قطعات ماندگار موسیقی ایرانی که قبل از این کلهر با همراهی دیگر استادان موسیقی ایرانی همچون حسین علیزاده و محمدرضا شجریان در کنسرتهای گوناگون اجرا کرده بود، آثاری بودند که در این کنسرت برای مخاطبان به صورت تک نوازی سه تار اجرا شد.
کیهان کلهر پس از آن که با دریافت جایزه «وومکس» بعنوان مرد سال موسیقی جهان در سال ۲۰۱۹ عرضه شد، مجموعه کنسرتهای «شهر خاموش» را در تالار وحدت به صحنه برد. در این اجرا کوارتت مینیاتور، کلهر را همراهی می کرد.
این هنرمند با اجرایی که اغلب مخاطبان در کامنت ها و اظهارنظرهای مختلف استقبال خوبی از آن به عمل آوردند، همچنان نشان داد که دود از کنده بلند می شود و استاد می تواند با آنچه از جذابیت های موسیقی اصیل ایرانی و آموزه های هنری اش می شناسد، بدون هیاهوهای آنچنان مخاطبانش را به شنیدن موسیقی خوب دعوت کند.

ارکسترسازهای ملی؛ اجرای «لالایی» با همراهی یک استاد بزرگ
ارکستر سازهای ملی ایران به رهبری و مدیریت هنری علی اکبر قربانی که در ماه های گذشته حضور فعالی در فضای مجازی دارد، در ادامه اجراهای خانگی خود که با هدف قدردانی از کادر درمانی کشور صورت پذیرفته، قطعه «لالایی» را با همراهی رامیز قلی اف استاد موسیقی کشور آذربایجان منتشر نمود.
رامیز قلی اف در کنار عالیم قاسم اف یکی از هنرمندان محبوب علاقه مندان موسیقی در کشورمان است که همیشه ارادت خودرا به این هنرمند شهیر کشور آذربایجان نشان داده اند. بدین سبب اجرای خانگی قطعه «لالایی» برای این طیف از مخاطبان می توانست دارای جذابیت هایی باشد که ارکستر سازهای ملی ایران به مدد رابطه خوب و صمیمانه علی اکبر قربانی با استاد چنین شرایطی را فراهم آورد و بعضی از خاطرات خوش مخاطبان در اجراهای زنده استاد را با این قطعه زنده کرد.
در این قطعه علیرضا دریایی، حبیب جدیری، مهرداد مسعودی فرید نوازندگان کمانچه، کوروش دانایی، شاهین صفایی نوازندگان تار، مهیار طریحی نوازنده سنتور، شیما شاه محمدی نوازنده قیچک آلتو، امین حیدری و مریم خدابخش نوازنده عود، مسعود فیروزِ نژاد نوازنده قیچک باس، فروغ فضلی نوازنده پیانو، وحید اسداللهی نوازنده نقاره، بهنام معصومی نوازنده تمبک و ندا ریحانی مدیر داخلی ارکستر گروه اجرایی را تشکیل می دادند.
علی اکبر قربانی درباره این اجرای خانگی توضیح داد: در ادامه اجراهای خانگی ارکستر سازهای ملی برمبنای دوستی که بنده با رامیز قلی اف استاد موسیقی کشور آذربایجان داشتیم مکاتباتی انجام گرفت که این هنرمند در تازه ترین اجرای خانگی ما بعنوان سولیست حضور داشته باشد که خوشبختانه از این دعوت ما استقبال کرد و ما طی روزهای گذشته موفق به تولید و انتشار قطعه «لالایی» شدیم. در همین راستا مقرر است قطعه دیگری هم تولید شود که در صورت فراهم شدن امکانات اجرای خانگی که آن هم برای خود دردسرهای زیادی دارد، درمورد آن اطلاع رسانی خواهیم کرد.

جشن تولد نوازندگان ارکستر سمفونیک برای علی رهبری
تعدادی از نوازندگان ارکستر سمفونیک تهران هم روز جمعه سوم خرداد ماه دست به انتشار ویدئویی زدند که محتوای آن دربرگیرنده یک هدیه موسیقایی به مناسبت تولد علی رهبری رهبر اسبق ارکستر سمفونیک تهران بود. یک اقدام جالب توجه که بگفته آنها قدردانی از ۱۴ ماه حضور علی رهبری در ارکستر سمفونیک تهران قبل از حضور شهرداد روحانی بود.
این نوازندگان در این فیلم ضمن ادای احترام به علی رهبری در چارچوب پیام تصویری به اجرای قطعه ای از پروژه «مادرم ایران» پرداخته و سپس ملودی معروف « Happy Birthday » را به افتخار این هنرمند پیشکسوت نواختند.
علی رهبری هم که این روزها در اتریش به سر می برد بوسیله اسکایپ از نوازندگان ارکستر سمفونیک قدردانی کرده و اظهار داشت: «من همیشه در زندگی به کیفیت توجه بیشتری داشته ام. خیلی اوقات از من سوال شده وقتی که رهبری می کنید به چه چیزی می اندیشید. من در جواب گفته ام که اگر پنج یا شش نفر در سالن باشند و متوجه کیفیت کار من بشوند این کافی است. در این سال ها همیشه از من پرسیده اند که بعد از سال ها کار با بیش از ۱۲۰ ارکستر و این همه موزیسینی که با آنها کار کرده ام، چه چیز آن برایم اهمیت داشته است. اگر امروز از من بپرسید، می گویم همین پانزده نفر شاهکار است… شما نمی دانید مرا چقدر خوشحال کرده اید. خیلی امیدوارم که باز هم ببینمتان و کارهای بزرگی انجام دهیم اما این لحظه را هیچ گاه فراموش نمی کنم. به خصوص آن هم منی که هیچ گاه تمایلی به گرفتن جشن تولد نداشتم، امروز واقعاً لذت بردم و امیدوارم ارکستر باز باردیگر به وضعیتی که چهار سال پیش برقرار بود بازگشته و به انجام کارهای بزرگ بپردازد.»

آواز علیرضا قربانی در یک پروژه بین المللی
علیرضا قربانی خواننده موسیقی ایرانی اواخر هفته گذشته بود که به همراه برخی از هنرمندان ایتالیایی و تعدادی دیگر از کشورها موزیک ویدئوی «بنی آدم» را منتشر نمود. این اثر با موسیقی پژمان تدین روی شعر معروف «سعدی» آماده شده و حال و هوای آن برمبنای شرایط این روزهای شیوع ویروس کرونا و قرنطینه در کشورهای مختلف دنیا است.
در توضیحات تکمیلی این موزیک ویدئو آمده است: «علیرضا قربانی و سایر خوانندگان و تمامی نوازندگان حاضر در این ویدئو بخش های مربوط به خودرا با تلفن همراه و از منازل خود ضبط و آماده کرده اند و بخش عمده موسیقی کار هم با تلفن همراه ضبط شده است. این پروژه با همکاری تئاتر «بیوندو پالرمو» و دعوت از نوازندگان کشورهای مختلف و خوانندگی «تونی بونگارو» و «باربارا اِرامو» در بخش ایتالیایی آماده انتشار شده است.
در این اثر به غیر از نوازندگی تنبور پژمان تدین، نوازندگانی از کشورهای فرانسه، آرژانتین، کره جنوبی، سنگال، آلمان، اسپانیا، هندوستان و استرالیا ساز زده اند. کشورهایی که همگی همانند ایران درگیر بحران شیوه ویروس کووید – ۱۹ و قرنطینه هستند. موزیک ویدیوی بنی آدم با هدف بیان پیام صلح و دوستی و همدلی تولید شده و در ابتدای ویدئو هم از شعر «بنی آدم اعضای یک پیکرند» با عنوان اطلاعیه ای ابدی برای بشریت یاد می شود.»

قدردانی از پزشکان و پرستاران همچنان ادامه دارد
قطعه موسیقایی «فصل عاشقی» حاصل همخوانی و همسرایی حسام الدین سراج، فاضل جمشیدی، مجید مظفری، علیرضا بهرامی، محسن غلامی و گروهی از نوازندگان، به پرستاران و پزشکانی تقدیم شد که در دوران مواجهه با ویروس کرونا، با ایثار و از جان گذشتگی، از مردم و وطن خویش دفاع می کنند.
در این اثر که همزمان با حلول عید سعید فطر، به شهیدان و ایثارگران جبهه سلامت تقدیم شد، حسام الدین سراج و فاضل جمشیدی همخوانی کرده اند و مجید مظفری (بازیگر سینما، تلویزیون و تئاتر) برای اولین بار شعر دکلمه کرده است. شعر این اثر موسیقایی را علیرضا بهرامی سروده و میکس و مسترینگ آهنگ نیز برعهده محسن غلامی بوده است.
در این اثر که به ابتکار بنیاد شهید و امور ایثارگران تولید شده است، این نوازندگان همکاری داشته اند: سامان محمد نبی (ویلن)، علیرضا احمدی (تار و سه تار)، حسین رودگر (گیتار و خط درامز)، مهدی عیوقی (دف) و رؤیا باقرزاده (سنتور و تار باس). بهروز کاشی ساز نیز صدابرداری اثر را برعهده داشته است.
پیش از این نیز سالار عقیلی به همراه پرویز پرستویی و بردیا صدرنوری به همراه مهرداد اسکویی آثاری را در چارچوب پویش «مشاهنر» پیش روی مخاطبان قرار داده بودند.

«شعرهستی»؛ هدیه مشترک تئاتری ها و اهالی موسیقی به مردم ایران
موزیک ویدئوی «شعر هستی» هم همچون آثار تصویری پرطرفدار روزهای کرونایی بود که روزهای گذشته در چارچوب یک پروژه مشترک بین اهالی تئاتر و موسیقی از جانب مرضیه برومند، تولید و با امید عبور از روزهای کرونایی، به مردم ایران تقدیم شد.
مرضیه برومند در متن کوتاهی همراه با این ویدئو نوشته است: «بهار امسال، مردم خوب کشورمان روزهای سختی را تجربه کردند، بسیاری در خانه هایشان ماندند تا هم خود در امان بمانند و هم دیگران، برخی هم بنا بر وظیفه شغلی شان خطر را به جان خریدند و همچنان به کارشان ادامه دادند، در این میان پزشکان، پرستاران و دیگر کارکنان زحمتکشِ بخش درمان با ازجان گذشتگی حماسه آفرین شدند تا زندگی ادامه پیدا کند. این نماهنگ را تقدیم می کنم به همه مردم ایران که با صبوری و خودباوری از روزهای سخت عبور می کنند. به امید فردای بهتر…»

در این موزیک ویدئو پری زنگنه، هانا کامکار، امید نعمتی، برزو ارجمند، ایلیا منفرد و بهزاد عمرانی متن ترانه «شعر هستی» را هم خوانی کردند. ترانه این قطعه سروده باران خوش اندام است و بهرام دهقانیار بر روی آن آهنگسازی کرده است. کارگردانی این ویدئو که محصولی از «خانه هنرمندان ایران» است را سهراب شاه محمدلو بر عهده داشته است.

منبع: پیلانو