گزارش پیلانو؛ بخش نهایی جشنواره نواحی برگزار می شود؟

پیلانو: بعد از برگزاری بخش منطقه ای شانزدهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی ایران در تیر ماه سال 1402 گمانه زنی ها برای زمان برگزاری بخش بین الملل این رویداد ملی در تهران شروع شده است.

خبرگزاری مهر -گروه هنر-علیرضا سعیدی؛ با پایان گرفتن بخش منطقه ای شانزدهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی ایران که تابستان سال جاری به میزبانی استانها و شهرهای مختلف کشور در پنج منطقه پیش روی مخاطبان و علاقه مندان قرار گرفت، گمانه زنی ها برای تاریخ برگزاری بخش اصلی و بین الملل این رویداد موسیقایی در تهران شروع شده است.
برگزاری شکل و شمایلی متفاوت از شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران در حالی انجام شده که طی سالهای قبل شهر کرمان و سپس گرگان به عنوان میزبان اصلی این رویداد موسیقایی پذیرای گروههای داخلی و خارجی شرکت کننده در جشنواره طی ۲ بخش اصلی و پژوهشی بود. شرایطی که در این چند سال به تفکیک هر دوره با فراز و نشیب های فراوانی روبه رو شده و خیلی از کارشناسان این حوزه در قالب یادداشت، مصاحبه و نقد نسبت به نحوه برگزاری این جشنواره مواضع مثبت و منفی خودرا اعلام نموده اند.
شرایطی که حالا از پس حضور هنرمندانی چون محمدرضا درویشی به عنوان یکی از پایه گذاران اصلی جشنواره موسیقی نواحی و هنرمندان و پژوهشگران دیگری که دبیری این رویداد را تا به امروز به عهده داشته اند دربرگیرنده مسائل و حاشیه های مختلفی بوده است به گونه ای که هریک از دوره ها را می توانیم به نسبت دوره های قبلی مورد کنکاش، تجزیه وتحلیل قرار دهیم. فرآیندی که در مقاطع مختلف تاریخی به سبب تحت پوشش قرار گرفتن جشنواره در عرصه دولتی با مسائل و اتفاقات مختلفی روبه رو بوده که برای هریک می توان مطالب تحلیلی و کارشناسی مختلفی منتشر نمود.
اکنون باید بپذیریم بعد از جشنواره ای چون جشنواره موسیقی فجر به عنوان اصلی ترین رویداد موسیقایی کشور که دربرگیرنده وجوه مختلفی از پروسه تولیدات موسیقایی کشورمان است، جشنواره موسیقی نواحی ایران می تواند مؤثرترین و فرهنگی ترین رویداد در رابطه با موسیقی کشور باشد که قابلیت های فراوانی برای ارائه و معرفی بخش اعظمی از موسیقی نواحی مختلف ایران برمبنای فرهنگ باارزش اقوام ایرانی به جهانیان را دارد. شرایطی که در یک تعامل برنامه ریزی شده بین مجموعه هایی چون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت میراث فرهنگی و گردشگری، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، وزارت امور خارجه و خیلی از نهادهای مرتبط دیگر مسیری را پیش روی این جشنواره باز می کند که بی شک نقش مؤثری در معرفی هرچه بهتر «ایرانِ فرهنگی» و هم توسعه گردشگری خواهد داشت.
عناصر و مولفه هایی که در این سال ها بارها و بارها از زبان اهالی رسانه، کارشناسان حوزه موسیقی، هنرمندان و پیام مسئولان و مدیران مختلف نهادهای دولتی چند روز پیش از برگزاری این جشنواره ها انعکاس یافته اما هنوز نتوانسته آن طور که باید در میدان عمل فرصتی برای عرض اندام داشته باشد.

به هر ترتیب قطار قدرتمند موسیقی نواحی ایران بواسطه حضور هنرمندان پیشکسوت و جوان این عرصه در جای جای ایران عزیز با وجود تمام مصائب و مشکلات در این حوزه همچنان به حرکت خود ادامه می دهد. مسیری که یکی از مهم ترین دستاوردها و تجلی گاه هایش همین جشنواره موسیقی نواحی است که حالا در ایستگاه شانزدهم قرار دارد و حالا از پس برگزاری بخش منطقه ای آن که در پنج منطقه کشور برگزار گردید، به مرحله ای رسیده که مقرر است بخش بین الملل و ملی آن به میزبانی تهران اجرا شود. میزبانی که هنوز تاریخ دقیق برگزاری آن معلوم نیست.
شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران در این دوره برای اولین بار طی ۲ بخش، در پنج منطقه کشور اجرا شد. به عبارتی بخش اول جشنواره اختصاص به اجرای آثار مختلف موسیقایی کشورمان در پنج منطقه کشور داشت و بخش دوم هم اختصاص به اجرای آثاری داشت که مقرر است با حضور گروههای مختلف کشورهای دیگر در تهران اجرا شود.
البته درباره ی نحوه برگزاری بخش منطقه ای جشنواره صحبت ها و انتقاداتی وجود داشت که چرا آن چه در این زمینه انجام شده بر طبق جغرافیای سیاسی استانها طراحی شده و ای کاش جغرافیای فرهنگی بیشتر مورد بحث قرار می گرفت. شرایطی که به طور قطع محمدعلی مرآتی به عنوان دبیر هنری جشنواره می تواند در ایام آینده پیرامون این شبهات توضیحات لازم را عرضه نماید. اما به هر حال آن چه ارائه شد برگزاری بخش منطقه ای از جشنواره ای بود که این دفعه با تمام اما و اگرهایش پیش روی مخاطبان قرار گرفت.

محمدعلی مرآتی مدتی پیش طی گفتگویی با رسانه ها پیرامون نحوه برگزاری جشنواره موسیقی نواحی در دوره شانزدهم توضیح داد: امسال قرار شد که جشنواره شانزدهم موسیقی نواحی با هدف تعالی و بهینه تر شدن و همین طور استفاده از ظرفیت سایر استانها و فراگیری آن در پنج منطقه اجرا شود. این در حالیست که روند انتخاب استانها برای برگزاری جشنواره موسیقی نواحی حدودا یک سال به طول انجامیده است. به همین دلیل ما اهتمام کرده ایم که با انتخاب محل برگزاری جشنواره با طرح «ساتراپی» وزارت کشور که ایران را به پنج منطقه اجتماعی تقسیم کرده است، هماهنگ باشیم.
مرآتی درباره ی تقسیم بندی بخش منطقه ای هم اظهار داشت: بخش منطقه ای شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی با حضور استانهای تهران، قزوین، مازندران، خراسان شمالی، سمنان، گلستان، البرز و قم با مرکزیت استان گلستان به عنوان «منطقه اول»، استانهای اصفهان، فارس، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد و خوزستان با مرکزیت استان چهارمحال و بختیاری به عنوان «منطقه دوم»، استانهای آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، زنجان و گیلان با مرکزیت استان آذربایجان شرقی به عنوان «منطقه سوم»، استانهای کرمانشاه، ایلام، لرستان، همدان، مرکزی و کردستان با مرکزیت استان کرمانشاه به عنوان «منطقه چهارم»، استانهای خراسان رضوی، خراسان جنوبی، کرمان، یزد، سیستان و بلوچستان و هرمزگان با مرکزیت استان کرمان به عنوان «منطقه پنجم» صورت گرفت.
دبیر شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران افزود: در این طرح که در یک گستره ملی به همت دفتر موسیقی معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، توسط انجمن موسیقی ایران و با همکاری ادارات کل فرهنگ و ارشاد استانهای سراسر کشور بصورت غیررقابتی برگزار می شود، دیگر قرار نیست جشنواره فقط در یک استان اجرا شود و برگزاری آن باتوجه به هزینه هایی که اداره کل ها برای تقویت موسیقی منطقه شان اختصاص می دهند، بصورت گردشی صورت می گیرد و یک منطقه به عنوان نماینده انتخاب و از کمک استانهای دیگر هم استفاده می شود. در این طرح همانطور که گفته شد، مسئول برگزاری منطقه یک استان گلستان، منطقه ۲ استان چهارمحال و بختیاری، منطقه سه استان آذربایجان شرقی، منطقه چهار استان کرمانشاه و منطقه پنجم استان کرمان بوده است.

اما از بخش منطقه ای جشنواره شانزدهم که عبور نماییم، طبیعتاً بخش «ملی – بین المللی» جشنواره هم می تواند در وضعیت فعلی کشور از جهات زیادی مورد اهمیت قرار گیرد، موضوعی که بنظر می رسد مسئولان برگزاری این دوره از جشنواره تصمیم دارند، آنرا در قالبی مجزا و متفاوت به میزبانی تهران برگزار کنند. شرایطی که ابتدا دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بعد از آن انجمن موسیقی ایرانی به عنوان بازوی اجرائی می بایست تا حالا برنامه ریزی هایی در این زمینه انجام داده باشند.
شرایطی که البته اعلام نشدن تاریخ دقیق برگزاری این بخش از جشنواره که مقرر است بسته به امکانات بالاتر پایتخت نسبت به دیگر نقاط کشور این دفعه در تهران اجرا شود حتما مبتنی بر ارائه توضیحاتی است. چونکه تا برگزاری جشنواره بین المللی موسیقی فجر وقت چندانی باقی نمانده و می بایست هرچه سریعتر پرونده دوره شانزدهم جشنواره موسیقی نواحی تا قبل از مقدمات برگزاری جشنواره موسیقی فجر بسته شود.
البته محمدعلی مرآتی در همان گفتگوی مشروح خود که از طرف ستاد خبری جشنواره به رسانه ها ارسال شد، مهر ماه سال ۱۴۰۲ را به عنوان تاریخ برگزاری بخش «ملی – بین المللی» موسیقی نواحی اعلام نموده و توضیح داده بود: جشنواره امسال که با پوست اندازی های مختلفی طراحی شده، از ۲ قسمت «جشنواره منطقه ای نواحی ایران» و «جشنواره ملی- بین المللی» تشکیل شده است. ما در بخش منطقه ای نواحی ایران، به تمام ظرفیتهای موسیقی مناطق مختلف کشور توجه داریم و در بخش «ملی – بین المللی» به موسیقی یک منطقه ی واحد به نام ایران و تقابل آن با اقوام مختلف دنیا توجه کرده ایم. در قسمت ملی بین المللی که احیانا طبق پیش بینی ما در هفته وحدت در مهر برگزار می شود، ما به کشورهای مختلفی نامه زده ایم و از آنها دعوت کرده ایم تا گروههای موسیقی و نمایندگان شان را به جشنواره معرفی کنند.

دقیقاً از پس این مصاحبه تولید شده از طرف روابط عمومی جشنواره و برگزاری تمام و کمال بخش منطقه ای جشنواره دیگر خبری از دبیر هنری جشنواره و دیگر جزییات این رویداد در بخش «ملی – بین المللی» نشد و ماجرای برگزاری این بخش از جشنواره که قرار بود بر طبق صحبت های مرآتی مهر ماه و همزمان با ایام هفته وحدت و میلاد حضرت محمد (ص) میزبان مخاطبان باشد، گویا به تاریخ دیگری موکول شده است. شرایطی که بنظر می رسد مدیران برگزاری جشنواره نسبت به اطلاع رسانی درباره ی آن می بایست اقدامات لازم را انجام دهند.
امیرعباس ستایشگر مدیرعامل انجمن موسیقی ایران در گفتگو با خبرنگار مهر، پیرامون علل تعویق در برگزاری بخش دوم و نهایی جشنواره موسیقی نواحی شانزدهم اظهار داشت: اگر بخواهم با سابقه ای از قبل به پرسش شما مدیرعامل انجمن موسیقی ایران: تصمیم بر این بود که بخش ملی و بین المللی جشنواره موسیقی نواحی ایران در مهر ماه اجرا شود اما در این راه با چند مشکل برخورد کردیم اما مشکلات درحال برطرف شدن است و امیدوار هستم در ماه پیش رو بتوانیم شاهد برگزاری این بخش از جشنواره هم باشیم پاسخ دهم، توضیح این که ما هر سال شاهد برگزاری جشنواره موسیقی نواحی در کرمان بودیم، حتی زمانی که بنده به انجمن آمدم همین رویه را ادامه دادیم و در ۲ جلسه با جناب مرآتی دبیر جشنواره به کرمان رفتیم و همراه با مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی کرمان زیرساخت و اتمسفر محل برگزاری جشنواره را بررسی کردیم و مشکلی هم در این زمینه نبود. اما متأسفانه وقتی بیست روزی به برگزاری جشنواره مانده بود، کرمان با بیان رسمی و کتبی اطلاع داد که امکان برگزاری جشنواره در شهر کرمان وجود ندارد. این در حالیست که نظر وزارت خانه هم این بود که جشنواره در تاریخ مقرری که از قبل تعیین شده بود اجرا شود. شرایطی که در نهایت با رایزنی ها و تلاش هایی که صورت گرفت، منجر به میزبانی گرگان از جشنواره شد. وی ادامه داد: جناب وزیر هم در مراسم اختتامیه جشنواره اعلام نمودند که «عدالت فرهنگی» به عنوان یکی از شعارهای دولت و عدم تمرکز در یک منطقه موضوعات مهمی هستند که می بایست در برگزاری رویدادهای هنری به آنها توجه کرد بدین سبب در آنجا خواسته شد تا برگزاری جشنواره در استانهای دیگر هم تسری داده شود. به همین دلیل جشنواره موسیقی نواحی از دوره فعلی ۲ مرحله ای شد که مرحله اول در پنج منطقه کشور برگزار و اطلاع رسانی های لازم هم دراین زمینه صورت گرفت. درباره ی جریان برگزاری مرحله دوم هم باید بگویم که پس از برگزاری مرحله اول شورای انتخاب گروه ها تشکیل شد و برمبنای تدوین صورت جلسه های مختلف، برگزیدگان پنج منطقه انتخاب شده و در جدول اصلی قرار گرفتند. مدیرعامل انجمن موسیقی ایران درباره ی بخش «ملی – بین المللی» این دوره از جشنواره توضیح داد: به طور قطع گزارش مشروح این بخش توسط دبیر جشنواره اعلام خواهد شد، اما در این چارچوب توضیح این که مدتی است رایزنی های لازم برای دعوت از گروههای مختلف خارجی خصوصاً در بخش جنوب و جنوب غربی کشورمان همچون کشورهای عراق، کویت به همراه کشورهای خلیج فارس انجام شده است. گو اینکه در دوره گذشته عمده تمرکز ما برای دعوت از گروههای خارجی بیشتر روی حضور هنرمندانی از کشورهای هم جوار ایران در منطقه شمال اختصاص داشت.
ستایشگر در پاسخ به پرسشی در خصوص تأخیر در برگزاری بخش «ملی – بین الملل» جشنواره هم اظهار داشت: تصمیم بر این بود که بخش «ملی – بین المللی» جشنواره موسیقی نواحی ایران در مهر ماه اجرا شود اما در این راه با چند مشکل برخورد کردیم؛ اما مشکلات درحال برطرف شدن است و امیدوار هستم در ماه پیش رو بتوانیم شاهد برگزاری این بخش از جشنواره هم باشیم. موضوع اصلی ما در عرصه تکریم هنرمندان است که در این چارچوب مقداری درگیر پروازها و سختی رفت و آمد شدیم به همین دلیل تلاش داریم تا با برنامه ریزی و تعمق بیشتری که دراین زمینه داریم با شرایط بهتری هنرمندان را به تهران منتقل نماییم. به هر حال موضوع اختصاص بودجه دراین زمینه بی تأثیر نبود که امیدوار هستم هرچه سریعتر مرتفع شود. به هر ترتیب در تدارک هستیم که پرونده این دوره از جشنواره به مناسبت ترین شکل ممکن بسته شود. وی با اشاره به نحوه حمایت ستاد جشنواره از هنرمندان شرکت کننده در بخش منطقه ای و تلاش انجمن هنرهای موسیقی ایران برای هرچه بهتر برگزار شدن بخش ملی و بین المللی این رویداد افزود: ما از همان ابتدا یک تفاهم نامه سه جانبه با ستاد برگزاری جشنواره در هر منطقه امضا کردیم که برمبنای آن ایاب وذهاب هنرمندان در استان مبدا به استان مقصد، با استان مبدا باشد. دراین زمینه برگزاری و پذیرایی و داستان های مشابه هم با استان مقصد بود. ضمن این که پرداخت تمام دستمزدها هم به عهده انجمن موسیقی ایران بود. ما هم وظایفمان را دراین زمینه انجام دادیم و بلا فاصله پس از پایان هر جشنواره منطقه ای دستمزدها را تقدیم هنرمندان کردیم و به جهت اینکه بتوانیم این روند را حفظ نماییم، سعی کردیم تا یک مقدار از برگزاری شتاب زده بخش «ملی – بین المللی» جشنواره هم جلوگیری نماییم. به هر ترتیب همان گونه که قبلاً هم اشاره شد، جشنواره موسیقی نواحی ایران یکی از مهم ترین رویدادهای فرهنگی هنری کشورمان در سالهای اخیر است که متأسفانه طی سالهای اخیر روند ثابت و متمرکزی را در پیش روی خود ترسیم نکرده است، حال باید دید بعد از تغییر نگاهی که در دوره شانزدهم این جشنواره شاهد آن هستیم، ابتدا بخش «ملی – بین المللی» بالاخره برگزار می گردد یا خیر؟ آیا جشنواره موسیقی نواحی می تواند از این مسیر، روند مشخص و رو به رشدی را بواسطه ظرفیت بالای موسیقی نواحی و هنرمندانش طی نماید یا خیر؟ طبیعتاً زمان و نحوه مدیریت می تواند پاسخ روشنی به این ۲ پرسش و البته پرسش های گوناگون دیگر باشد.

منبع: pilano.ir