در حوزه هنری؛ رونمایی از آلبوم مناقب خوانی
پیلانو: نشست خبری و مراسم رونمایی از آلبوم مناقب خوانی از تازه ترین آثار انتشار یافته هوشنگ جاوید مولف و پژوهشگر موسیقی نواحی در عرصه هنری انقلاب اسلامی اجرا شد.
به گزارش پیلانو به نقل از مهر، نشست خبری و مراسم رونمایی از آلبوم «مناقب خوانی» از تولیدات جدید مرکز موسیقی حوزه هنری روز دوشنبه بیستم شهریور ماه با حضور هوشنگ جاوید مولف این کتاب و از پژوهشگران شناخته شده عرصه موسیقی مقامی و میلاد عرفانپور مدیر مرکز موسیقی حوزه هنری در سالن سلمان هراتی حوزه هنری انقلاب اسلامی اجرا شد.
میلاد عرفانپور مدیر مرکز موسیقی حوزه هنری در آغاز این جلسه خبری اظهار داشت: یکی از رویکرد های مهمی که مرکز موسیقی حوزه هنری همیشه در دهه های گذشته مدنظر خود قرار داده کوشش برای حفظ میراث موسیقی نواحی است که می تواند به عنوان یکی از مهم ترین دستاوردهای ما محسوب شود. من مطمئنم اگر بخواهیم از نهادی برای حفظ و اشاعه موسیقی نواحی ایران یاد نماییم اساسا یکی از مهم ترین این نهادها مرکز موسیقی حوزه هنری است که از دوره های قبلی مدیریت هم مورد توجه مدیران بوده است. ما هم در این دوره تلاش داشتیم به رغم همه محدودیت ها و مسائلی که در این حوزه وجود دارد فضایی را فراهم نماییم تا بواسطه هنرمندان جریان سازی که در این حوزه بصورت شبانه روزی فعالیت می نمایند کارهایی را انجام دهیم.
وی اضافه کرد: یکی از مهم ترین افرادی که در این عرصه فعالیت می نمایند، جناب هوشنگ جاوید است که در همین حوزه هنری و در مجموعه های دیگر کوشش های ارزشمندی را انجام داده است. می توان از این هنرمند به عنوان یکی از هنرمندان جریان ساز موسیقی نواحی یاد کرد و امروز بسیار خوشحالیم که می توانیم شاهد رونمایی اثر فاخر دیگری از این استاد یگانه موسیقی کشورمان باشیم که در قالب آلبوم «مناقب خوانی در ایران» پیش روی مخاطبان قرار می گیرد. چنین هنرمندانی پاسداران موسیقی نواحی هستند و با از خودگذشتگی تلاش می کنند فضای مطلوب تری را برای این حوزه فراهم آورند. این بزرگواران اگر نبودند اساسا امروز نمی توانستیم به آسانی از موسیقی نواحی یاد نماییم.
مدیر مرکز موسیقی حوزه هنری اشاره کرد: افرادی مانند هوشنگ جاوید خوب می دانند ارزش حضور هنرمندان پیشکسوت موسیقی نواحی در این کشور چقدر زیاد است. این عزیزان هستند که بواسطه تلاش شبانه روزی و سفرهای زیادی که در ایران داشتند قدر هنرمندان دور افتاده این سرزمین را می دانند و کارهای این عزیزان را ضبط و ثبت می کنند. ما هم در مرکز موسیقی حوزه هنری تلاش می نماییم تا در کنار استاد جاوید و دیگر هنرمندان عرصه موسیقی نواحی، شرایطی را برای نشر و پشتیبانی از آثار جاودان فراهم نماییم.
عرفانپور ضمن ارائه گزارشی از کارهای مرکز موسیقی حوزه هنری در ماه های گذشته، اظهار داشت: رونمایی امروز طلیعه ای برای رونمایی از بیست اثر دیگر در عرصه های مختلف موسیقی است که به زودی جزییات و اطلاعات آن در دسترس مخاطبان قرار می گیرد. این آثار در برگیرنده سختی ها و دشوارهای زیادی برای ما بود که امیدوار هستم بواسطه تلاش بزرگوارانی چون استاد جاوید و هنرمندان تلاشگر این عرصه، فضای قابل قبولی را تقدیم شنوندگان موسیقی کند.
هوشنگ جاوید گردآورنده آلبوم «مناقب خوانی در ایران» هم در این جلسه رسانه ای توضیح داد: من راجع به این کار خاطرات تلخ و شیرینی دارم که می دانم اگر هرکدام از آنها را بشنوید تحت تاثیر قرار می گیرید. به هر حال من از سال ۱۳۶۸ که وارد حوزه هنری شدم مجموعه ای به نام مرکز موسیقی حوزه هنری وجود نداشت در آن زمان من تلاش کردم بواسطه موسیقی نواحی پیشنهادهایی را برای انجام کارهایی در این حوزه ارائه دهم. در همین چارچوب حضور بزرگوارانی چون علی معلم، جلیل عندلیبی، رضا مهدوی، علیرضا میرعلی نقی موجب شد که کارهای خودمان را شروع نماییم.مناقب خوانی در ایران هنری است که ایرانیها برای آن جان دادند و خیلی از شاعران بهادار ادبیات کشورمان هم از مناقب خوانی استفاده کردند و همین مورد حتی سبب تولد گونه های دیگر موسیقایی شد که همگی در برگیرنده ارزش های فراوانی هستند
وی ضمن ارائه توضیحاتی درباره ی روند تاریخی آن چه در مرکز موسیقی حوزه هنری در عرصه موسیقی نواحی انجام گرفته، بیان کرد: حرکت در جریان موسیقی نواحی به مثابه شنا در اقیانوسی است که واقعا شنا کردن در آنرا بلد نیستیم. یکی از همین جزئیات، موسیقی آیینی – مذهبی است که می تواند در یک قالب تفکیک شده از موسیقی نواحی نیز تعریف شود. اینها شاخه های گوناگونی هستند که مذهب در این نغمات جاری و ساری است و ما می بایست آنها را به جامعه منتقل نماییم.
جاوید ضمن ارائه توضیحانی مشروح از آیین موسیقایی «مناقب خوانی» اظهار داشت: مناقب خوانی در ایران هنری است که ایرانیها برای آن جان دادند و خیلی از شاعران بهادار ادبیات کشورمان هم از مناقب خوانی استفاده کردند و همین مورد حتی سبب تولد گونه های دیگر موسیقایی شد که همگی در برگیرنده ارزش های فراوانی هستند. هنر مناقب خوانی تا دوره قاجاریه ادامه پیدا کرد اما در دوره پهلوی بواسطه جلوگیری که از اجرای مناقب خوانی می شود هنرمندان این عرصه هم به فراموشی سپرده شدند.
این پژوهشگر موسیقی نواحی اضافه کرد: من در این آلبوم نهایت تلاشم را انجام دادم تا هر هنرمند مناقب خوانی را که در ایران وجود دارد، پیدا کنم و از هنرش برای ثبت و ضبط این آثار استفاده کنم. این ها هنرهای بسیار ارزشمندی هستند که حتی دربرگیرنده جنبه های آموزشی و اجتماعی بوده و در گذشته در قالب هایی چون امر به معروف و نهی از منکر و حتی ارائه احکام اسلامی نیز نقش ایفا می کردند.
وی با ذکر خاطره ای از دیدارش با مدیر وقت حوزه هنری برای تدوین و انتشار مجموعه های موسیقایی در عرصه مناقب خوانی اظهار داشت: روزی که با جناب بنیانیان در این حوزه دیدار کردم، ایشان به من گفت؛ من نمی دانم مناقب خوانی یعنی چه؟ و تو باید به من نشان دهی که این مناقب خوانی چیست؟ من هم از مرشد ولی الله ترابی خواستم تا این کار را انجام دهد. وقتی او مناقب خواند باور نمی کنید که اشک همه در عرض سه دقیقه از صورت هایشان سرازیر شد.
جاوید در بخش دیگری از صحبت های خود با تقدیر از مرکز موسیقی حوزه هنری در انتشار این اثر بیان کرد: ۱۴ هنرمندی که صدایشان را در آلبوم مناقب خوانی می شنوید درگذشتند. بسیاری از این عزیزان هم هستند که گرچه در قید حیات هستند ولی حالا با مشکلات بسیار زیادی دست و پنجه نرم می کنند که واقعا جای تاسف دارد. این عزیزان آخرین غزل خوان های دوران معاصر ما هستند که اگر بخواهم از مشکلات زندگی آنها بگویم اشکتان در می آید. امروز از دید آماری بسیاری هستند که در عرصه مناقب خوانی فعالیت می نمایند اما واقعا باید بپذیریم که هیچ هنرمندی نمی تواند جای بزرگان ما را در این حوزه بگیرند.
این پژوهشگر موسیقی نواحی پیشنهاد ثبت ملی مناقب خوانی به عنوان میراث موسیقی ایران و تشکیل پرونده برای ثبت جهانی در یونسکو را بیان نمود.
جاوید اشاره کرد: حوزه هنری مجموعه قوی از موسیقی نواحی ایران را در اختیار دارد و می تواند به عنوان ارگان مربوط به موسیقی نواحی عمل کند. همین طور امیدوار هستم که مجله «مقام» که تنها پایگاه سخن هنرمندان نواحی بود باردیگر راه اندازی شود.
در پایان این جلسه میلاد عرفانپور مدیر دفتر موسیقی حوزه هنری در پاسخ به سوال خبرنگاران در خصوص افزایش تولیدات هنری اظهار داشت: در سند ملی موسیقی که بعد سال ها به زودی تصویب می شود اشارات خوبی به حفظ میراث موسیقی نواحی و هنرمندان این حوزه شده که همین مورد زمینه ساز گسترش تولیدات موسیقایی خواهد بود.
وی در پاسخ به سوالی در خصوص کارگاه های زنده نگاه داشتن مناقب خوانی اظهار داشت: ما برای ادامه نسخه تازه تر مناقب خوانی تلاش می نماییم و به پرورش نسل های تازه تر امیدوار هستیم. مناقب خوانی نیاز به انگیزه بخشی به جوانان دارد که به این سمت بیایند و باید راه و روش آنرا پیدا نماییم.
هوشنگ جاوید گردآورنده آلبوم «مناقب خوانی در ایران» نیز اظهار داشت: ما کارمان را زمانی که هنرمندان افغانستانی به ایران پناهنده شدند شروع کردیم، گروهی در خراسان تشکیل دادیم و از روی مناقب رضوی آلبومی تحت عنوان «قول و قبول» تولید کردیم که آفرینش های آستان قدس آنرا روی موسیقی قوالی اجرا کرد.
وی در آخر این جلسه واژه مناقب را به مفهوم ستایش معنا کرد و اضافه کرد: مناقب خوانی قبل از اسلام همان ستایشگری و ستایش پاکان و نیاکان بوده و بعد از اسلام ویژه ائمه می شود.