روایت مهر از درگذشتگان هنر در ۱۴۰۱؛ داغ هایی که پارسال بر دل موسیقی نشست

به گزارش پیلانو، سال ۱۴۰۱ یکی از غم انگیزترین و تاسف بارترین دوره هایی از فعالیت هنرمندان موسیقی کشورمان بود که متاسفانه به علل مختلف درگذشتند.

خبرگزاری مهر – گروه هنر – علیرضا سعیدی: در آستانه به انتها رسیدن سال، یکی از عمده وظایفی که رسانه ها برای ثبت و ضبط در تاریخ دارند، رجوع به آمار و تعداد افراد شاخص و شناخته شده درگذشته هر حوزه فعالیتی است که هنر «موسیقی» هم از این قاعده مستثنی نیست. فرآیندی حزن انگیز که فقدان هرکدام از این بزرگواران مشتمل بر خاموشی و کم سو شدن بخش روشنی از موسیقی ایران است که متاسفانه و همواره دربرگیرنده ثمرات ناخوشایندی برپیکره این هنر ارزشمند و شریف موسیقی کشورمان است.
به طورحتم بازتاب آنجه از فقدان و درگذشت این هنرمندان ارزشمند در نوشتارهای رسانه ای ثبت می شود، نمی تواند جایگزینی بر هنر شایسته و موثر هریک از آنان باشد، اما حداقل یک یاداوری باردیگر و شاید چندباره برای از دست دادن افرادی است که غروب آنان در آسمان موسیقی ایران ضررهای جبران ناپذیری را بر آسمان فرهنگ و هنر ایران زمین وارد میکند. ضررهایی که اکر برای ثبت و ضبط هریک از آنها و البته کوشش برای عرضه هرکدام کاری نکنیم، طی سالهای پیش رو شاهد اتفاقات بسیار ناگواری خواهیم.

به هرترتیب سال ۱۴۰۱ هم از آنچه به آن اشاره شد، خالی از اتفاقات تلخ و ناگوار از دست دادن انسان های هنرمند در عرصه موسیقی نبود. گنجینه هایی ناب که هرکدام تجلی گاه عرضه هنر و فرهنگ ایران زمینی بودند که بشدت در معرض خطرات جبران ناپذیری قرار گرفته و اگر جدی تر به ترمیم آن فکر نکنیم، اتفاقات خوبی در انتظار این موسیقی شریف نیست. اتفاقاتی که رجوع به آنها قصه پرغصه ای را برای ما تداعی می کند که شاید بتواند در این بزنگاه نقش یک زنگ اخطار را ایفا کند.
آنچه می خوانید یادنامه ای برای هنرمندانی است که در سال ۱۳۹۸ دارفانی را وداع گفتند.
۱۷ فروردین؛ آغاز سفر ابدی نوازنده موسیقی لرستان
محمدرضا کریمی از پیشکسوتان موسیقی لرستان روز چهارشنبه هفدهم فروردین ماه در ۶۹ سالگی دارفانی را وداع گفت.
این هنرمند طیِ پنج دهه فعالیت در عرصه موسیقی لرستان در اجراهای بسیاری حاضر بود و در عین حال شاگردان بسیاری را هم در عرصه تنبک نوازی تربیت کرد. کریمی در نوازندگی و تدریسِ تنبک، از پیروان مکتب زنده یاد حسین تهرانی بود.
محمدرضا کریمی متولد ۱۳۳۲ بود که از یکم خرداد ۱۳۵۲ به استخدام اداره فرهنگ و هنر درآمد. صدای تنبک وی در آلبوم هایِ ماندگاری مانند «سوار»، سفیدکوه»، «یافته»، «کوچ»، «آرزو»، «آئینه اشک»، «سفره دل»، «نسیم دل»، و «همدنگ» به یادگار مانده است. وی در سال ۱۳۵۰ نُت خوانی و تنبک نوازی را به صورت حرفه ای نزد مرحوم استاد حسین تهرانی فرا گرفت. اولین کار او با عنوان «چشمان قشنگ» با صدای زنده یاد «رضا سقایی» خواننده اسطوره ای لرستان به صورت صفحه در تهران ضبط شد.
استاد فرج علیپور، مرحوم حشمت اله رشیدی، محمد میرزاوند، ایرج رحمانپور، بهمن اسکینی، غلام سبزعلی، علی حسین شمسی، فضل الله صفاری همچون خوانندگانی بوده اند که محمدرضا کریمی با آنها در پروژه های مختلف موسیقی همکاری کرده است. ضمن این که وی با نوازندگانی مانند مرحوم حسین سالم، رامین دربندی، منصور سالم، فیروز گودرزی، صادق سیف، فرج علی پور و با اساتید برجسته موسیقی ایرانی ازجمله مرحوم استاد محمدرضا لطفی، حسین علیزاده و کامکارها همکاری داشته است.

۱۴ اردیبهشت؛ درگذشت یک استاد ترکن در انزوای کامل
حاجی گلدی برزین (گرکزی) کمانچه نواز مطرح ترکمن بعد از چند سال بیماری روز چهارشنبه هفتم اردیبهشت در انزوا و تنگدستی دارفانی را وداع گفت.
حاجی گلدی برزین اهل روستای گرکز از توابع شهر کلاله بود که طی هشت سال قبل به بیماری پارکینسون گرفتار شده و زمین گیر شده بود. او چند هفته قبل گرفتار شکستگی لگن شد و همین مبحث سبب وخامت حالش شد و عفونت حاصل از زخم بستر او را در انزوا به کام مرگ کشاند.
زنده یاد برزین طی سالهای فعالیتش بخشی های دیارش من جمله عاشورگلدی برزین را با کمانچه اش همراهی کرده بود.

۲۲ اردیبهشت؛ درگذشت آهنگساز و مدرس پیانو بر اثر سرطان
میترا بصیری (آهنگساز و مدرس پیانو) بعد از سال ها مبارزه با بیماری سرطان، روز پنجشنبه بیست و دوم اردیبهشت ماه درگذشت.

بصیری زاده؛ متولد هشتم خردادماه سال ۱۳۳۶ در تهران بود و موسیقی را ابتدا با ساز پیانو شروع کرد و یکی از شاگردان امانوول میک آصلانیان محسوب می شد. او آموزش اصولی آهنگسازی، هارمونی، کنترپوان و فرم را نزد کامبیز روشن روان آموخت و در دهه هفتاد فعالیت حرفه ای خویش را با ساخت موسیقی متن و موسیقی برای کودکان در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شروع کرد. این هنرمند در ادامه موفق به دریافت جایزه آهنگسازی از سیزدهمین جشنواره موسیقی فجر شد.
عمده فعالیت میترا بصیری در آموزش پیانو متمرکز بود و دراین زمینه شاگردان زیادی را در عرصه نوازندگی پرورش داد. او همین طور دارای مدرک فوق لیسانس در رشته فرهنگ و زبان های باستانی ایرانی و عضو کانون آهنگساران سینمای ایران وابسته به خانه سینما بود.

۲۹ اردیبهشت؛ درگذشت خنیاگر اسطوره ای موسیقی خراسان
عثمان محمدپرست استاد پیشکسوت و دوتار نواز معروف کشور و استان خراسان رضوی حدود ساعت ۱۰ بامداد امروز پنجشنبه بیست و نهم اردیبهشت ماه در سن ۹۴ سالگی در بیمارستان ۲۲ بهمن شهر خواف به دیار باقی شتافت.
این استاد شاخص موسیقی سنتی کشور از ۱۰ سالگی با دوتارنوازی مأنوس بود و آثار مطرح و معروف مختلفی شامل چاوشی و سرحدی از خود به یادگار گذشته و در همایش ها و آئین های مختلف در داخل و خارج کشور به اجرای برنامه پرداخته است
نام مرحوم محمدپرست بعنوان گنجینه زنده بشری در زمینه موسیقی مقامی در میراث فرهنگی ناملموس کشور طی سنوات گذشته به ثبت رسید.

۲۹ اردیبهشت؛ در گذشت یک نوازنده در سن ۳۸ سالگی
احمدرضا اسماعیلی از هنرمندان و مدرسان جوان عرصه آهنگسازی، نوازندگی سنتور و تعلیم موسیقی روز پنجشنبه سی ام اردیبهشت ماه در سن سی و هشت سالگی دارفانی را وداع گفت.
این هنرمند سیزدهم تیرماه ۱۳۶۳ درتهران زاده و از ۱۰ سالگی و با نواختن سنتور نزد مصطفی طراحی، موسیقی را شروع کرد و بعد از آن در محضر استادانی چون محمد علایی، مسعود شناسا، پشنگ کامکار، اردوان کامکار و نصرالله ناصح پور به تکمیل دانسته های خود در زمینه موسیقی ایرانی پرداخت.
وی فارغ التحصیل کارشناسی موسیقی ایرانی از دانشگاه هنر بود و بعد از آن با رتبه اول آزمون کارشناسی ارشد در رشته های نوازندگی موسیقی ایرانی و آهنگسازی وارد دانشگاه تهران شد و مدرک کارشناسی ارشد خویش را در رشته آهنگسازی با نمره ۲۰ و درجه ی ممتاز دریافت کرد. وی از سال ۱۳۹۳ تدریس دانشگاهی را شروع کرد و طی سالهای اخیر در دانشکده موسیقی دانشگاه هنر به تدریس دروس تخصصی آهنگسازی اشتغال داشت.

۲۶ تیر؛ سفر به دیارباقی یک نوازنده پیشکسوت
سیاوش نورپور از نوازندگان پیشکسوت موسیقی ایرانی و موسیقی محلی کرمانشاهی روز بیست و ششم تیرماه در سن ۷۳ سالگی فوت کرد.
این هنرمند در بیست و هشتم آذر ماه سال ۱۳۲۸ در محله ی فیض آباد متولد شد. از سال ۱۳۵۰ نزد استاد منصور معارفی ردیف های موسیقی ایرانی را فرا گرفت و از همان سال تا سال ۱۳۵۳ با ارکستر فرهنگ و هنر موسیقی کرمانشاه همکاری مستمر داشت.
مرحوم نورپور پس از پیروزی انقلاب اسلامی همکاری خویش را با رادیو و تلویزیون کرمانشاه شروع کرد و در سال ۱۳۵۸ با گروه مرکزحفظ و اشاعه موسیقی کرمانشاه با نظارت مرحوم مسعود زنگنه سرپرستی گروه تنبور نوازان را بر عهده گرفت. شهرام ناظری، سیدجلال الدین محمدیان، مرحوم منوچهر طاهرزاده، مرحوم حشمت اله لرنژاد، حسین البرزی و علی علیئی همچون خوانندگانی بودند که وی با آنها همکاری داشت.

۶ مرداد؛ درگذشت یک پژوهشگر شناخته شده موسیقی
امیر اشرف آریان پور موسیقیدان و پژوهشگر پیشکسوت روز پنجشنبه ۶ مرداد به سبب ایست قلبی جان به جان آفرین تسلیم کرد.
امیر اشرف آریانپور یکی از شناخته شده ترین مدرسان، پژوهشگران و آهنگسازان موسیقی در کشورمان است که طی دهه های اخیر نقش قابل توجهی در حوزه پژوهش و نگارش کتاب های مرجع حوزه موسیقی داشته است. تدریس در چندین مرکز آموزش عالی کشورمان همچون هنرستان موسیقی ملی، دانشگاه تهران، دانشگاه هنر، دانشگاه صداوسیما، دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه سوره، دانشگاه جامع علمی کاربردی، استاد راهنمای بیشتر از ۵۰۰ پایان نامه در مقطع کارشناسی ارشد بخشی از کارهای اجرایی این هنرمند در عرصه موسیقی است.
تالیف کتاب «موسیقی ایران از انقلاب مشروطیت تا انقلاب جمهوری اسلامی ایران» و چاپ چندین مقاله علمی پژوهشی در حوزه موسیقی هم از کارهای مکتوب آریان پور بشمار می رود.
۲ ۱ مرداد، درگذشت بزرگ خاندان عرصه ساز سازی ایرانی
ابراهیم قنبری مهر استاد پیشکسوت سازسازی و شاگرد ابوالحسن صبا روز جمعه بیست و یکم مرداد ماه در سن ۹۴ سالگی فوت کرد. این هنرمند ۱۰ مردادماه سال جاری تولد ۹۴ سالگی خویش را جشن گرفته بود.
ابراهیم قنبری مهر ۱۱ مرداد سال ۱۳۰۷ در تهران به دنیا آمد. آشنایی او با استاد ابوالحسن صبا راه جدیدی را برای آشنایی هرچه بیشتر با موسیقی علمی برای وی باز کرد و از تجربیات نوازندگی و داشته های پرارزش استاد صبا بهره جست و با پیشنهاد او، به ساخت و تعمیرات سازهای ایرانی و غربی روی آورد.
قنبری مهر سپس بعنوان اولین اعضای کارگاه ساز سازی وزارت فرهنگ و هنر در سال ۱۳۳۴ آغاز به فعالیت کرد. او شاگردان بسیاری را در عرصه ساز سازی تربیت کرد که هرکدام نقش بسزایی در بالا بردن سطح کیفی سازهای ایرانی ایفا کردند.

۲۵ مهر؛ ستوده موسیقی اصفهان درگذشت
نعمت الله ستوده، هنرمند پیشکسوت موسیقی و نوازنده نی و سه تار و سرپرست سابق گروه رادیو اصفهان روز دوشنبه ۲۵ مهر ماه به سبب بیماری و کهولت سن فوت کرد.
سید نعمت الله ستوده یکم فروردین ماه سال ۱۳۲۰ خورشیدی در شهر اصفهان متولد شد. او تحصیلات ابتدایی و متوسطه و مقطع لیسانس دانشگاهی را در زادگاه خود اصفهان به انتها برد و سپس در سال ۱۳۴۱ برای تحصیل در مقطع فوق لیسانس زبان و ادبیات انگلیسی به تهران آمد و هم زمان موسیقی را شروع کرد. او ابتدا به نواختن نی روی آورد و بعدازآن برای فراگیری و نواختن سنتور و فلوت نزد ایرج طاهری رفت و هم زمان به مشق سه تار نزد احمد عبادی پرداخت. سپس در محضر عبدالحسین خان برازنده ردیف های موسیقی اصیل ایرانی را روی نی پیاده کرد.
وی مدتی هم از حضور نصرالله خان زرین پنجه بهره برد و در سال ۱۳۴۶ با حسن کسائی آشنا شد و از سال ۱۳۴۹ تا سال ۱۳۵۷ در خدمت حسن کسائی و جلال الدین تاج اصفهانی تدریس موسیقی اصیل و سنتی ایران را در مرکز فرهنگی رادیو و تلویزیون اصفهان به عهده داشت. این هنرمند فقید که سال ۱۳۷۲ از آموزش و پرورش بازنشسته شد از سال ۴۶ تا ۵۶ در رادیو فعالیت داشت و سرپرست گروه رادیو اصفهان بود.

۶ آذر؛ درگذشت پیشکسوت موسیقی قزوین
محسن حسین آبفروش از اساتید برجسته موسیقی سنتی در استان قزوین دار فانی را وداغ گفت.
این هنرمند که از اساتید برجسته موسیقی سنتی در استان قزوین شمرده می شود در دوره نوجوانی از محضر اساتید بزرگی همچون علی اکبرخان شهنازی و هوشنگ ظریف بهره برده بود.
مرحوم آبفروش که متولد ۱۳۳۲ بود با اساتید به نامی همچون مرحوم شاپور نیاکان، مرحوم دکتر حسین عمومی، محمدرضا شجریان، اکبر گلپایگانی، رامبد صدیف، مرحوم ناصر فرهنگ فر، پرویز مشکاتیان، مرحوم ایرج بسطامی و در برنامه های بسیاری همکاری داشت.

۱۶ آذر؛ صدای انقلاب خاموش شد
اسفندیار قره باغی ملقب به «صدای انقلاب» و خواننده سرود معروف «امریکا آمریکا»، روز شانزدهم آذر ماه در سن ۷۹ سالگی به سبب بیماری درگذشت
شادروان اسفندیار قره باغی اول بهمن ماه سال ۱۳۲۲ این هنرمند در شهر تبریز محلّه مقصودیه، کوچه قره باغی متولد شد. پدرش قلی خان سالار از مالکین آذربایجان با آشنایی به هفت زبان و از طنز پردازان مشهور بود. وی در مناسبت های مختلف همکاریهای بسیاری با ارکستر سمفونیک داشته و مدّتی بعنوان رهبر گروه کُر تالار وحدت و زمانی بعنوان مؤسس و رهبری گروه کُر صدا و سیما فعالیت داشته و میتوان اظهار داشت که حدود ۴۵ سال معلّمی را بر هر گونه فعالیت دیگر ترجیح داد. اوّلین اُپرای رادیویی آن مرحوم در سال ۱۳۵۰ (سرود ای ایران) است که با همکاری ارکستر بزرگ (رادیو تلویزیون ملی ایران) با رهبری فرهاد فخرالدینی انجام گرفت؛ آهنگساز این سرود مرحوم روح اله خالقی و شعر آن از زنده یاد حسین گل گلاب می باشد.
اولین کار وی در رادیو درسال ۱۳۵۰ سرود ای ایران بود که شعر این اثر از حسین گل و گلاب با آهنگسازی روح الله خالقی تنظیم شده بود. سرود ای ایران را قبلاً استاد بنان با پیانو وبه صورت ترانه اجرا کرده بود که قره باغی برای نخستین بار این کار را با مارش نظامی اجرا کرد.

۲۰ آذر؛ درگذشت یک نوازنده پیشکسوت ویولنسل
داود جعفری امید از هنرمندان پیشکسوت موسیقی کشورمان که عمده کارهای وی در حوزه نوازندگی ویولنسل متمرکز بود روز یکشنبه بیستم آذر ماه در سن نود و سه سالگی فوت کرد.
داود جعفری امید در سال ۱۳۰۸ در تهران متولد شد. وی بعد از پایان تحصیلات ابتدایی وارد دبیرستان رازی شد اما در سال دوم دبیرستان با تشویق های علی محمد خادم میثاق که از دوستان پدرش بود به هنرستان عالی موسیقی به مدیریت پرویز محمود راه پیدا کرد. این هنرمند در هنرستان ساز ویولنسل را بعنوان ساز تخصصی خود انتخاب نمود و نوازندگی این ساز را تحت نظر میس خوتسیف آموخت. از دیگر استادان وی در هنرستان موسیقی می توام به سورن آراکلیان هم اشاره داشت.
فرماندهی موزیک تیپ رشت، همکاری با ارکستر سمفونیک تهران، همکاری با ارکسترهای مختلف رادیو، تدریس در هنرستان عالی موسیقی، تدریس در هنرستان موسیقی ملی و داوری جشنواره موسیقی جوان همچون کارهای این هنرمند در عرصه های اجرایی بود.

۲۶ آذر؛ یک سازنده ساز دار فانی را وداع گفت
سیداسماعیل ابطحی خوزانی از هنرمندان پیشکسوت عرصه سازسازی روز شنبه بیست و ششم آذرماه در سن ۶۹ سالگی فوت کرد. این در حالیست که مراسم تدفین این هنرمند روز یکشنبه ۲۷ آذرماه و در بهشت زهرا انجام می شود.
سیداسماعیل ابطحی ملقب به حجت فرزند ابراهیم، به سال ۱۳۳۹ خورشیدی در تهران متولد شد. او از همان ابتدای کودکی به موسیقی و حرفه سازگری علاقمند بود و برای فراگیری ساختن سه تار، نزد هنرمندانی مثل امیرعطایی و مرادی رفت و فن سازسازی را از ایشان آموخت. بعد از چندی نزد استاد حسین مسعود رفت و مدت سه سال در خدمت این استاد کار کرد و در ادامه عمر خویش را صرف ساخت ساز کرد.

۲۳ دی؛ درگذشت یک استاد دهل نواز در سکوت خبری
محمد علی دلپذیر استاد دهل تربت جام و یکی از ذخایر موسیقی منطقه‌ی شرق خراسان روز بیست و سوم دیماه در سکوت خبری فوت کرد.
علی مغازه پژوهشگر موسیقی نواحی در رابطه با این استاد نوشت: محمدعلی دلپذیر استاد دهل تربت جام و یکی از ذخایر موسیقی منطقه‌ی شرق خراسان با اتصال به ریشه های باستانی موسیقی منطقه، بدون تردید منبع سرشار و لایزال ریتم ها و دورهای موسیقی شرق خراسان محسوب می شد.
او که صاحب یک صدای شیوا و مسلط به یک گونه آوازی خواص هم بود، دهل نواز بزرگی بود که در سختی زیست و با سختی دنیا را رها کرد.

۲۷ دی؛ خاموشی بتهوون ایران در روزهای آخر دی
علی اکبرپور اسطلخی یکی از هنرمندان پیشکسوت موسیقی کشورمان که او را به نام بتهوون ایران می شناختند روز سه شنبه بیست و هفتم دیماه در سن ۸۸ سالگی دارفانی را وداع گفت.
علی اکبرپور اسطلخی معروف به علی اکبرپور مدرک درجه یک هنری داشت و سال ۱۳۱۳ در روستای سیاه اسطلخ (از توابع خشک بیجار رشت) متولد شد. تحصیلات ابتدایی خویش را در شهر رشت گذراند. نخستین استاد وی در فراگیری ساز ویولن موسیو یِرواند بود. از سن ۱۳ یا ۱۴ سالگی در «رادیو بی سیم» رشت به اجرای ویولن می پرداخت. از دیگر استادان او میتوان به کیهان دیوان بیگی و رکن الدین نژند اشاره نمود. در سالهای جوانی یک ارکستر تشکیل داد که در رادیو رشت به اجرای موسیقی می پرداخت و «غلامحسین بنان» در سال ۱۳۳۴ با آن ارکستر برنامه داشته است. این هنرمند فقید در آن ایام با خوانندگانی همچون ناصر مسعودی، فانی، نادر گلچین و فریدون پوررضا بعنوان آهنگساز، رهبر ارکستر و نوازنده همکاری می کرد.
گیشه دمرده (براساس حکایت مشهور گیلکی)، قطعه میرزا کوچک خان (با صدای ناصر مسعودی)، سوئیت «دوره گرد قصه گو»، ترانه ساقی (با صدای مازیار)، تصنیف های «شهید وطن» و «بلند آسمان» از آثار او محسوب می شوند.

۲۷ بهمن؛ درگذشت یک استاد پیشکسوت نی نوازی
حسن ناهید از پیشکسوتان عرصه نی نوازی پنجشنبه ۲۷ بهمن ماه در سن ۷۹ سالگی فوت کرد.
حسن ناهید همچون هنرمندان معتبر موسیقی ردیف دستگاهی ایران است که سال ۱۳۲۲ در کرمان متولد شد. او مدت ها بعد از فراگیری آموزش های لازم در عرصه نوازندگی نی در ارکستری با همراهی هنرمندانی چون اسدالله ملک، منوچهر جهانبگلو، فرهنگ شریف و محمودی خوانساری و تعدادی دیگر به اجرای برنامه پرداخت. وی در همان دوران کارهایی در ارکستر «درویش» رادیو داشت و سپس جهت شرکت در ارکستر رودکی متشکل از ابراهیم منصوری، حبیب الله بدیعی، علی تجویدی، احمد عبادی، رضا ورزنده، علی اصغر بهاری و فرهاد فخرالدینی دعوت و به فعالیت در این مجموعه مشغول شد.
مرحوم ناهید در سال ۱۳۴۱ توسط حسین قوامی به برنامه «گل ها» هم دعوت و همکاری خویش را در این مجموعه برنامه رادیویی شروع کرد. او بعدها در ارکستر فرامرز پایور به نوازندگی نی پرداخت و در سال های بعدتر موفق به دریافت مدرک درجه یک هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شد. ضمن این که نوازندگی در ارکستر «گل ها» به رهبری روح الله خالقی، نوازندگی در ارکستر «صبا» به رهبری حسین دهلوی، نوازندگی در ارکستر گروه «پایور» به سرپرستی فرامرز پایور، برگزاری کنسرت در کشورهای ترکیه، بلغارستان، یوگسلاوی، ایتالیا، فرانسه، بلژیک، هلند، آلمان و اتریش، انتشار آلبوم «گل و نی» شامل تک نوازی نی و دو نوازی با تمبک در دستگا نوا، شوشتری و ماهور، انتشار آلبوم «آوای نی» شامل تک نوازی در دستگاه های بیات ترک، بیات اصفهان، ابوعطا و مخالف سه گاه بخشی از کارهای زنده یاد حسن ناهید در عرصه موسیقی است.

۱۶ اسفند؛ چهره سرشناس فرهنگ و هنر بلوچ خاموش شد
خلیفه شاهمیر بلوچ مالداری از هنرمندان پیشکسوت موسیقی منطقه بلوچستان و یکی از بزرگان و نوادر فرهنگ و هنر بلوچ در مکُّران روز سه شنبه شانزدهم اسفند ماه فوت کرد.
خلیفه شاهمیر بلوچ مالداری ده ها سال در جنوب بلوچستان، در شرق چابهار و سواحل شمالی دریای مکُّران قدیم یا عمان کنونی، مراسم تسخیرزدایی را اجرا کرد و هزاران بیمار اسیر یا در تسخیر باد یا همان زار را که در بلوچستان «گوات» به معنای باد و «گواتی» به معنای بیمار اسیر باد نامیده می شود مداوا کرد.
این هنرمند صاحب نام و شناخته شده موسیقی بلوچستان با رپرتوار یا مجموعه کم نظیری از ذکرهای خود به همراه سروز یا سرود یا همان قیچک و تمبورک و همراهی چاپی ها و همخوانان، گاه چند شب متوالی برای رهایی بیمار از باد به اجرای مراسم ذکر گواتی می پرداخت

۱۷ اسفند؛ درگذشت یک خواننده معروف گیلانی
سعید تحویلداری خواننده فولکلوریک استان گیلان که آلبوم سنگ صبور را در کارنامه دارد، چهره در نقاب خاک کشید.
زنده یاد تحویلداری متولد سال ۱۳۲۸ و اهل رشت بود. او بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تا به مدت ۲۵ سال ممنوع الکار بود و در نهایت، سال ۱۳۸۲ آلبوم سنگ صبور را با مجوز ارشاد تولید و ارائه نمود.
از محبوب ترین ترانه های گیلکی تحویلداری، ترانه «سیه چومه» است. آشنایی تحویلداری با «شیون فومنی» از گیلکی سرایان زمینه ساز چند اثر همچون «آشیون چوبی»، «زخمی»، «مره خیلی دوست بدار» و «همه حرفات دروغ بود» شد. او سال ۱۳۸۲ با آلبوم «سنگ صبور» به دنیای هنری بازگشت. تحویلداری از آن زمان به تناوب با صداوسیمای مرکز گیلان همکاری کرد.