با نگاهی به ۵ دوره حراج تهران این حاشیه ها را به یاد دارید؟

حراج تهران واسطه ای بین فروشندگان و خریداران آثار هنری به حساب می آید که باآنکه از دید خیلی از منتقدان، صرفاً اهداف مالی و اقتصادی را دنبال می کند، اما هدفی والاتر یعنی رشد و ترویج هنر و کمک به معرفی بیشتر هنرمندان و آثارشان هم می تواند بعنوان بخشی از اهداف این رویداد فرهنگی هنری لحاظ شود.
به گزارش پیلانو به نقل از ایسنا، پانزدهمین دوره حراج تهران درحالی ۲۴ دیماه برگزار سال جاری خواهد شد که برخلاف سال گذشته، انتظار می رود تغییری در تاریخ برگزاری آن صورت نگیرد. در ادامه نگاهی خواهیم داشت به حواشی پنج دوره قبلی این حراج که به قولی سر و صدا بر پا کردند.

دوره چهاردهم
یکی از اتفاقات قابل اشاره در دوره چهاردهم حراج، نصف شدن رقم کل فروش در مقایسه با دوره قبلی است. چهاردهمین دوره حراج تهران با مجموع فروش ۴۲ میلیارد و ۷۱۸ میلیون تومان درحالی در ایام کرونایی به پایان رسید که این رقم در مقایسه با دوره گذشته به کمتر از نصف رسیده بود.
حاشیه ی رخ داده در دوره چهاردهم حراج حالا این سوال را به ذهن خریداران و شرکت کنندگان در این رویداد به وجود می آورد که استقبال از دوره پانزدهم چگونه خواهد بود و این که آیا میتوان گفت احتمال می رود رقم کل فروش دوره پانزدهم به کمتر از دوره قبل هم برسد؟
اما چهاردهمین حراج تهران در حالی ۲۱ مرداد ۱۴۰۰ برگزار شد، که قرار بود در تیرماه ۱۴۰۰ برگزار گردد اما به علت مواجه شدن با پیک چهارم کرونا، نزدیک ۴۰ روز عقب افتاد. مجوز برگزاری این دوره از حراج در دهه اول محرم از جانب وزارت ارشاد صادر شد. ضمن این که با عنایت به افزایش محدودیت های کرونایی، حراج شرایطی را فراهم نمود تا حجم حضور کم و شرایط آنلاین هم برای خریداران فراهم گردد.

دوره سیزدهم
سیزدهمین حراج تهران بعد از حدود هفت ماه تاخیر با ۱۱۰ اثر هنری، به صورت مجازی برگزار گردید. در این مراسم تنها تعدادی محدود از خریداران بدون هیچ همراهی در این مراسم حضور داشتند و امکان خرید به صورت نیمه حضوری و تلفنی هم برای خریداران مهیا بود. با این همه حراجی سیزدهم رکوردهای بسیاری را جابه جا کرد و البته حواشی بسیاری خصوصا درباره گران ترین اثر فروخته شده در این حراج را به دنبال داشت. در این دوره تعویق چند باره ی زمان برگزاری به دلیل کرونا و از سویی موفقیت حراجی های بزرگی مانند کریستیز در برگزاری آنلاین حراجی، یکی از ضعف های ساختاری حراج تهران را به دوستداران هنر و مجموعه داران شناساند.
فارغ از به تعویق افتادن زمان برگزاری دوره سیزدهم که به نحوی حواشی ای را بوجود آورده بود، مساله مهم تر رکورد زدن تابلوی «خاطرات امید» از آیدین آغداشلو بود که با قیمت کمینه و بیشینه یک میلیارد و ۲۰۰ تا یک میلیارد و ۶۰۰ تومان در این دوره عرضه شده بود اما با قیمت ۱۲ میلیارد تومان فروخته شد و رکورد گران قیمت ترین اثر به فروش رسیده در حراج را شکست.
این رکورد درحالی شکسته شد که در ماه های قبل از برگزاری دوره سیزدهم، به دنبال حاشیه های پیش آمده برای این هنرمند، انتظار می رفت از محبوبیت وی کاسته شود.
از طرفی فروش اثر آیدین آغداشلو در سیزدهمین دوره از حراج تهران پرسش های زیادی را مطرح کرد؛ بعنوان مثال این که شاید این فروش از پیش برنامه ریزی شده بود. اما علیرضا سمیع آذر ـ رئیس حراج تهران ـ در گفت وگویی با ایسنا با رد این فرضیه، قطعا و با صراحت اظهار داشت که هیچ تبانی یا برنامه ریزی از پیش صورت گرفته ای برای افزایش قیمت اثر آغداشلو وجود نداشت و این که اصلاً نیازی به چنین کاری هم نبود؛ چونکه آثار آغداشلو درست همانند پرویز تناولی، حسین زنده رودی و محمد احصائی در حراج های قبلی همیشه فروش می رفته و جزو هنرمندانی بود که آثارش در حراج همیشه چند متقاضی داشت و معمولاً بین قیمت کمینه و بیشینه به فروش می رسید.
او تصریح کرد: همه چیز به علاقه بیش از اندازه دو مجموعه دار برمی گشت که می خواستند این اثر را حتما به دست بیاورند و پای این تصمیم هم ایستادند.

دوره دوازدهم
دفتر دوازدهمین حراج تهران که به عرضه و فروش آثار هنر معاصر ایران اختصاص داشت، در دیماه ۹۸ در حالی بسته شد که مجموع فروش آن ۳۱ میلیارد و ۷۱۷ میلیون تومان اعلام گردید و گران ترین اثر فروخته شده هم متعلق به حسین زنده رودی بود. این اثر پیش تر در حراج ساتبیز پاریس (۲۰۱۹) عرضه شده بود، با قیمت کمینه و بیشینه ۳ تا ۴ میلیارد عرضه شد که در نهایت با قیمت ۳ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان چکش خورد. همینطور از دیگر نکات جالب توجه حراج دوازدهم، فروش اثر حسن روح الامین بود که به قیمت ۲۸۰ میلیون تومان و حدود ۴ برابر قیمت بیشینه در نظر گرفته شده (۶۰ میلیون تومان) چکش خورد. همینطور در این حراجی سه اثر از خسرو حسن زاده، فرامرز پیلارام و منصوره حسینی به فروش نرسیدند و ۱۹ اثر هم به قیمت کمینه، فروخته شدند.

دوره یازدهم
یازدهمین دوره حراج تهران باآنکه با مجموع فروش ۴۲ میلیارد و ۲۰۴ میلیون تومان به پایان رسید اما این دوره هم حواشی ای هرچند کمتر را با خود به همراه داشت. از حواشی این دوره به فروش نرفتن ۶ اثر و چکش خوردن تعداد قابل توجهی از آثار به قیمت کمینه بود که در نهایت سبب شد تا عنوان «کم فروغ» به آن تعلق بگیرد.
گران ترین اثر این دوره، اثر «سر شاعر» پرویز تناولی بود. همچنین، اثری بدون عنوان از «منیر فرمانفرمائیان» هم با قیمت ۳ میلیارد تومان در رتبه دوم قرار گرفت.

دوره دهم
و اما حراج تهران در دهمین دوره خود که با مجموع فروش ۳۴ میلیارد و ۳۰ میلیون ریال به پایان رسید، شاید بتوان گفت یکی از کم حاشیه ترین اما رکوردی ترین دوره در مقایسه با دوران قبلی بود. مبلغ آثار به فروش رفته در دیماه سال ۹۷، حدودا دو برابر قیمت فروش آثار در مدت مشابه سال قبل بود که این رقم دهمین دوره حراج تهران را پرفروغ تر از دوره های قبلی کرده بود.
از نکات قابل توجه دیگر در این حراج، این بود که نام هایی مانند سهراب سپهری (که در همه حراج ها آثارش جزو گران ترین تابلوهاست)، آیدین آغداشلو، پرویزتناولی، محمداحصایی، منوچهر یکتایی و بسیاری دیگر از پیشکسوتان حضور نداشتند و به جای آنها شاهد ظهور و بروز نام هایی از جوانان هنرمند بودیم. نگاهی آماری به میانگین سنی هنرمندان حاضر در دهمین حراج هم موید همین نکته بود. بر این اساس از میان هنرمندانی که آثار آنها در دهمین دوره حراج عرضه شد، ۱۶ نفر درگذشته و ۸۹ نفر آنها در قید حیات بودند. مسن ترین هنرمند این دوره منیر فرمانفرماییان متولد ۱۳۰۱ بوده که اتفاقا رکورد حراج دهم را هم با فروش ۴ میلیاردی یکی از تابلوهایش شکست و جوان ترین هنرمندان هم فرزانه وزیری تبار و یحیی گمار بودند که در نیمه دوم دهه ۶۹ متولد شده اند.
نکته دیگر این که از بین ۱۱۳ اثری که برای فروش روی میز رفتند، همه آنها چکش فروش خوردند و هیچ اثری نبود که بی مشتری بماند.

منبع: پیلانو