جشنواره موسیقی نواحی در آینه مهر؛ ریتم در موسیقی اقوام ایران بررسی گردید

پیلانو: تازه ترین نشست پژوهشی چهاردهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران با موضوع ریتم در موسیقی اقوام ایران با حضور برخی از پژوهشگران و کارشناسان حوزه موسیقی اجرا شد.
به گزارش پیلانو به نقل از مهر، تازه ترین نشست پژوهشی چهاردهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران روز شنبه اول آبان ماه با موضوع «ریتم در موسیقی اقوام ایران» اجرا شد. محمد علی مرآتی دبیر چهاردهمین جشنواره موسیقی نواحی ایرانی در ابتدای این جلسه که با حضور محمدرضا علیزاده مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کرمان و علی نیکنام انزابی مدیرعامل انجمن موسیقی ایران برگزار شد، ضمن ارائه توضیحاتی دربار مقوله ریتم در موسیقی اقوام ایران اظهار داشت: پیرامون مقوله ریتم مباحث زیادی مطرح گردیده است که هم در زمینه موسیقی کلاسیک و هم در زمینه های مختلف موسیقی می توانیم درباره آن نشست های زیادی را برگزار نماییم. بدین جهت آنچه در این جلسه پژوهشی می تواند بررسی شود بررسی ابعاد مختلف موضوع «ریتم در موسیقی اقوام ایران» است که فکر می کنم شروع کننده خوبی برای تبیین مقولات پژوهشی در زمینه ریتم باشد. وی در بخش دیگری از این جلسه پژوهشی با واکاوی موضوع «ریتم در موسیقی اقوام ایران» برمبنای آموزه های دانشگاهی اظهار نمود: اگر از پدیده ای به نام موسیقی صحبت می نماییم، بدین سبب می توان گفت غیر رکن سوم که همان «کاراکتر» یا «شخصیت موسیقی» است، موضوع «نظام ریتمیک» نیز مورد توجه قرار می گیرد. شرایطی که می توان آنرا در موسیقی اقوام ایران نیز مورد توجه قرار داد. این مدرس دانشگاه اشاره کرد: دیدگاه هایی که در این جلسه مورد توجه قرار می گیرد، دیدگاه های شخصی است که لزوماً نمی تواند به مفهوم تایید یا تکذیب آن باشد اما من فکر می کنم نکته ای که می تواند موضوع نشست را برای ما جالب تر کند، موضوع ارتباط این نوع موسیقی با دنیاست که در این نشست به آن اشاراتی شد. این که آیا ما پس از قرن بیستم می توانیم از منظر «درک ریتم» به موضوع موسیقی اقوام ایران از دریچه های دانشگاهی ورود پیدا کنیم؟ آیا این امکان در موسیقی اقوام وجود دارد که بتوانیم اصطلاحات مشترک را در دیدگاه های مشترک جستجو کنیم؟ اینها مباحثی است که برگزاری چنین نشست هایی می تواند مقدمه ای جهت بررسی جزیی موضوعات مطرح شده باشد. مرآتی اظهار داشت: ما برای نگاشتن ریتم ها در موسیقی اقوام نیازمند این هستیم که از همه دانش های حوزه موسیقی بهره مند شویم. من فکر می کنم باید بتوانیم به موضوع «اشتراکات فرهنگی» بیشتر فکر نماییم. ضمن این که در زمینه بررسی ریتم در موسیقی اقوام بحث بر سر موسیقی غربی بودن و موسیقی شرقی بودن نیست. موضوع مهم پشت نکردن به همه روش های علمی دنیا در این حوزه می باشد. شرایطی که در زمینه آوا نگاری نیز بعنوان یک معضل در سیستم دانشگاهی ما وجود دارد و باید به ارزیابی درستی دست پیدا کرد. احمد صدری پژوهشگر و مدرس دانشگاه هم در قسمتی از این میزگرد تخصصی بیان کرد: «نوع مواجهه زمان با موسیقی» نکته بسیار مهمی است که می تواند در زمینه ریتم در موسیقی اقوام ایران بررسی شود. در این چارچوب «نوع نگاه» هم دارای اهمیت زیادی است که داستان را پیچیده می کند. به نظرم وقتی از این مدخل به موضوع مورد بحثمان نگاه نماییم می توانیم وارد دریچه های جدیدی شویم که پژوهش دراین زمینه را روشن تر می کند. نوید وزیری کارشناس و پژوهشگر موسیقی هم در این جلسه اظهار داشت: «ریتم» یک عبارت چند واژه ای است که ما می توانیم در اینجا بجای آن از واژه «زمان بندی» استفاده نمائیم. در این چارچوب موضوع جالبی که می تواند مورد توجه قرار گیرد، تمرکز روی این نکته است که ریتم یا زمان بندی عامل قالب ساز و فرم ساز است. ما در این ساختار موسیقایی به صورتی شاهد کنداکتوری از اجرا هستیم که با توالی کنش و آرامش مواجه می شود. فضایی که دربرگیرنده سیر نزولی و صعودی است.آریا انوشه ماهری پژوهشگر و مدیر انجمن موسیقی کرمان هم در این جلسه پژوهشی بیان کرد: آنچه حدس زده می شود این که موسیقی اول ملودی و آوا بوده و اصلاً وزن و میزان نداشته است. ولی هر زمان میزان و وزن به جلو رفته موضوع ریتم نیز مورد توجه قرار گرفته است. اما درباره قیاسی که می توانیم در زمینه ریتم مورد توجه قرار دهیم می توانیم به یک نکته دقت کنیم، این که بشر همیشه مشتاق اندازه گیری بوده اما همین موضوع نیازمند مقدماتی بوده که برمبنای آن میزان متر و معیار را سنجیده اند. وی ادامه داد: طبقه بندی کردن موسیقی در غرب به دوران رنسانس باز می گردد، در این چارچوب موسیقی فولک در غرب همیشه جاری و ساری بوده و مدام درحال تغییر بوده اند. اما این سوال مهم در این میان که می تواند مورد توجه قرار گیرد، این است که موسیقی اقوام ما هم توانسته مطابق با شرایط روز تغییر و دگرگونی داشته باشد؟ این مهم ترین پرسشی است که می توانیم در زمینه ریتم در موسیقی اقوام ایران نیز به آن توجه داشته باشیم. تمرکز روی تعدادی از اصطلاحات غربی و انطباق آنها با موسیقی اقوام ایران، توجه به ابعاد جهانی موسیقی نواحی ایران در گستره های مختلف دانشگاهی، وابستگی «ریتم» به «نظم» در موسیقی، توجه به سیر تطبیقی موضوع ریتم در زمینه موسیقی طی ادوار مختلف تاریخ، توجه به میزان نگاه غرب گرایانه به ریتم در زمینه موسیقی ایرانی و موسیقی اقوام ایران، درک ریتم بعنوان یک پدیده فرهنگی، از دیگر نکاتی بود که در این جلسه پیرامون آن بحث و تبادل نظر شد.

منبع: پیلانو