سیدعباس صالحی: امنیت فرهنگی را باید با نگاه فرهنگی حل کرد

سیدعباس صالحی با اشاره به واگذاری تعدادی از مسئولیت ها به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت دوازدهم، می گوید: دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی تعدادی از مسئولیت ها را در زمینه فرهنگ به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در قالب کارگروه های مرتبط واگذار کرد؛ برای اینکه حوزه امنیت فرهنگی را باید با نگاه فرهنگی حل کرد.
به گزارش پیلانو به نقل از مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در امتداد اجرای طرح تجربه نگاری با هدف ثبت و انتقال تجربیات وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و مدیران و معاونان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دوازدهمین و سیزدهمین بخش از گفت وگوی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با عنوان روزگار فرهنگ، هنر و رسانه منتشر گردید. سیدعباس صالحی در این بخش از گفت وگوی خود به انسجام بخشی فرهنگی و ارتقای محتوای تولیدات فرهنگی و هنری همچون کلان برنامه های خود پرداخته است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دوازدهمین بخش از گفت وگوی خود به کلان برنامه انسجام بخشی فرهنگی پرداخته و می گوید: یکی از چالش های مزمن در زمینه فرهنگ، دستگاه های موازی در زمینه فرهنگ و دیگری ضعف منابع مالی است. دو نوع مواجهه می توانست با این چالش های مزمن وجود داشته باشد. اول اینکه مستقیم به جنگ با این چالش ها برویم و راه دیگر این که مسیر را تغییر دهیم و مشکل را از این طریق کم نماییم. بدین سبب ما راه دوم را انتخاب کردیم.
او ادامه می دهد: کشور ما چند دبیرخانه فراقوه ای دارد و شوراهای فراقوه ای می توانند برای همگرایی و ارتقای مرجعیت ما کمک کنند. بدین سبب ما تک تک این ارتباطات را پیدا کردیم و در آنجا رد پاهایی دراین زمینه بدست آمد. یکی از این دبیرخانه ها، دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی بود که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم یکی از اعضای مهم آن به شمار می آید؛ بدین سبب به اینکه چگونه می توان از ظرفیت آن برای انسجام همگرایی و مانع شدن از اصطکاک های دستگاهی بهره برد، فکر کردیم. در سه سال قبل کارها و اقدامات مختلفی دراین زمینه صورت گرفت. بخشی در زمینه کارهای قدیمی بود که انجام می شد ولی هم اکنون فرصت های جدیدی پیدا کردیم. همین طور شورای فرهنگ عمومی را در زمینه های مختلف ارتقا دادیم. بعنوان مثال اسنادی است که در شورای فرهنگ عمومی تدوین شد که از آن جمله می توان به سندهای مصرف بهینه آب، محیط زیست، توانمندسازی مددکاران، ورزش همگانی و… اشاره نمود. برای مرحله به مرحله تدوین این اسناد با همه دستگاه های در رابطه با آن گفت و گو می شد و دبیرخانه هر سند در همان دستگاه مستقر می شد و دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی کشور هم نقش نظارت عمومی بر دبیرخانه ها در دستگاه های مرتبط را داشت.
او تاکید می کند: تدوین اسناد فرصتی برای هم افزایی فرهنگی در زمینه فرهنگ عمومی بین ما و دستگاهها به وجود می آورد و از سویی بین ما و ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استانها و شوراهای فرهنگ عمومی استانها این هم افزایی را ایجاد می کرد که بر این اساس در سند مهندسی فرهنگی اقدام دیگری که صورت گرفت، برش سند مهندسی فرهنگی در استانها توسط ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی بود.
صالحی در ادامه بیان می کند: مورد دوم که در بحث مهندسی فرهنگی صورت گرفت، راه اندازی باردیگر شورای هنر بود که این شورا مدت ها بود که تشکیل نشده بود اما در هشت ماه اخیر به ریاست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تایید و تصویب گردید و یکی از شوراهای ادواری شورای عالی انقلاب فرهنگی به شمار می آید و این اقدام مهمی به شمار می آید.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری کارگروه رصد فرهنگی را اقدام بعدی عنوان می کند و می گوید: این کارگروه فرصت هم افزایی در دستگاه های دارای رصد فرهنگی را به وجود آورده بود. اقدام بعدی کارگروه مطالعات فرهنگی و اجتماعی است که مسئولیت آن با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و دبیرخانه آن در پژوهشگاه فرهنگ و هنر و ارتباطات مستقر است.
صالحی در ادامه تاکید می کند: در این دوره از فعالیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توانستیم از ظرفیت شورای عالی انقلاب فرهنگی راندمان خوبی داشته باشیم.
او می افزاید: از موارد دیگر دراین زمینه می توان به شورای عالی فضای مجازی و مرکز ملی فضای مجازی اشاره نمود. ارتباطات خوبی با این دو مرکز برقرار کردیم و فضای تعاملی قابل توجهی دراین زمینه به وجود آمد. کارگروه های مختلفی از ناحیه این مرکز به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی واگذار شد که از آن جمله می توان به واگذاری برخی امور از طرف آنها به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مانند کارگروه های فضای مجازی در استانها با مسئولیت مدیران کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استانها، واگذاری مسئولیت سواد رسانه ای به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، واگذاری حوزه مقابله با اخبار جعلی به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و غیره اشاره نمود. همین طور مسئولیت اصلی فضای تولید محتوا بر عهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار داده شد که این امر موضوع بسیار مهمی به شمار می آید. همین طور مسئولیت سند صیانت از کودکان به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی واگذار شد و از این طریق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سندهای پایه جایگاه های محکمی را پیدا کرد.
وزیر فرهنگ ارشاد اسلامی در دولت دوازدهم ادامه می دهد: دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی هم تعدادی از مسئولیت ها را در زمینه فرهنگ به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در قالب کارگروه های مرتبط واگذار کرد؛ برای اینکه حوزه امنیت فرهنگی را باید با نگاه فرهنگی حل کرد. همین طور در دولت هم توانستیم برخی مباحث را جلو ببریم بعنوان مثال می توان به واگذاری مسئولیت کمیسیون فرهنگی و دبیرخانه کمیسیون فرهنگی دولت به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اشاره نمود. همین طور برمبنای بخشنامه دولت مصوب شد ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استانی بعنوان دبیر شورای اطلاع رسانی استان معرفی شوند. از این طریق توانستیم مرجعیت اطلاع رسانی در فضای کشور را به دست آوریم و همین طور کمیته اطلاع رسانی کرونا برعهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار گرفت بدین سبب با این اقدامات تلاش شد که انسجام های فرهنگی خودرا پیش ببریم و این یک قالب کار به شمار می آمد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه این بخش از گفت و گو می گوید: قالب دوم که در فضای این هم افزایی ها عنوان شد، حجم قابل توجهی از امضای تفاهم نامه های همکاری ها بود که از آن جمله می توان به امضای تفاهم نامه همکاری با شورای اجتماعی وزارت کشور در زمینه لطمه های اجتماعی و یا ستاد مواد مخدر و همین طور شهرداری ها با حجم بسیار گسترده، استانداری ها در قالب ۲۰ استان، مناطق آزاد و… اشاره نمود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه تاکید می کند: در زمینه نهادهای عمومی و دستگاه های فرهنگی موفق تر عمل کردیم. در زمینه دستگاه های اقتصادی کارهای بیشتری لازم است و این بخش دارای ایده های مختلفی است و آیندگان می توانند آنرا دنبال کنند. اتصال لازم و کافی را با بخش اقتصادی پیدا نکردیم و خط های اتصال آنرا باید روشن تر نماییم. بعنوان مثال می توانیم خط اتصال با وزارتخانه های نفت وزارت، صمت و… را به دست آوریم. بدین سبب ما نیازمند بازتعریف در زمینه اتصال فرهنگی با دستگاهها هستیم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در سیزدهمین بخش از این گفت و گو هم به موضوع ارتقای محتوای تولیدات فرهنگی و هنری بعنوان یکی دیگر از کلان برنامه های خود اشاره می کند.
وی در این بخش از گفت و گو می گوید: در عرصه تولید محتوا مسئولیت ها و انتظاراتی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وجود داشته است. بایدهایی که در زمینه حمایت ها برای وزارتخانه وجود دارد و همین طور رعایت نبایدهایی که در زمینه نظارت ها وجود دارد. یکی از کلان برنامه ها ارتقای تولیدات محتوا در عرصه فرهنگ و هنر این بود که بتوانیم بایدها را بیشتر رعایت نماییم و از نبایدها فاصله بیشتری داشته باشیم.
او می گوید: در فضای رعایت بایدها به نظر می آمد که ما نیازمند ساختاردهی دراین زمینه هستیم. یعنی هم ساختاردهی فرایندی و هم ساختاردهی موضوعات و محورها. به این معنا که باید ساختار را پیدا نماییم تا حمایت های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از یک انسجام نظری و عملیاتی تر برخوردار شود. بدین سبب در این بخش اتفاقاتی صورت گرفت. نخستین اتفاق این بود که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی یک مشاور ویژه فعال در زمینه ارتقای محتوا داشته باشد و این مشاور نقش همفکری و همگرایی با بیرون و داخل سازمان را در زمینه ارتقای محتوا داشه باشد.
صالحی ادامه می دهد: دومین اتفاق کارگروه ویژه ای در کنار این مشاور بود که شکل گرفت. وظایفی بر عهده این کارگروه بعنوان کارگروه ارتقای محتوا محول شد. سومین اتفاق این که در هر معاونت و سازمانی کارگروه مشابه کارگروه مرکزی دراین زمینه را داشته باشیم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری از این گفت و گو به مسئله انسجام اجتماعی اشاره می کند و می گوید: مسئله انسجام اجتماعی کانون مسائل به شمار می آید. یعنی ما انسجام اجتماعی در ارتباطات عمودی و افقی به مفهوم ارتباط مردم با مردم و یا ارتباط دولت با حاکمیت را داشته باشیم. بدین سبب بعد از آن که این کانون مرکزی تعریف شد به طرف این مسیر رفتیم که محورهای اصلی چه هستند. مسائل و محورهای مختلفی دراین زمینه مطرح بود که از بین آن چند محور بعنوان محور های پایه تلقی شد که از آن جمله می توان به تقویت عزت و قدرت ملی، تقویت خانواده محوری، مسئولیت پذیری فردی و اجتماعی، افزایش امید و نشاط اجتماعی و اعتمادسازی بوسیله مبارزه با فساد و بی عدالتی اشاره نمود.
صالحی در ادامه تصریح می کند: یکی از قدم های دیگر که دراین زمینه در این دوره از فعالیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برداشته شد این بود که برشی از انسجام فرهنگی در بودجه معاونت ها و مراکز مختلف آن در نظر گرفته شود و از شروع سال ۱۴۰۰ این اتفاق شروع شده است.
صالحی ادامه می دهد: در زمینه نبایدها هم مشابه حوزه بایدها این نگاه وجود داشت که ما موظفیم برمبنای قوانین بالادستی و مقررات بالادستی قسمتی از نظارت ها را انجام می دهیم. اما گاهی اینگونه است که نظارت ها در بخش های مختلف فرهنگی، هنری، سینمایی و… تنوعی مبتنی بر فهم ها، سلیقه ها و برداشت ها وجود دارد. بدین سبب این مساله که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با یک نظام برداشت هماهنگ تر بحث های نظارتی خودرا در زمینه های مختلف دنبال کند مدنظر قرار گرفت و دراین زمینه کارگروهی هم از داخل وزارتخانه و بیرون از این وزارتخانه تشکیل شد و برمبنای قوانین و مقررات بالادستی، نظارت ها تبیین شد که این اقدام در روند همسان سازی نظارت موثر بوده است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در آخر این گفت و گو تاکید می کند: اجماع عمومی در سطح مدیریتی خود دراین زمینه را شاهد بودیم و همین طور در سطح ذی نفعان این اجماع دیده می شد. یعنی در پروسه مسئله از لحاظ اجماع سازی مسیر راحتی را طی کردیم.
تجارب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت دوازدهم در گفت و گو با سیدعباس صالحی- قسمت دوازدهم
تجارب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت دوازدهم در گفت و گو با سیدعباس صالحی- قسمت سیزدهم