بخشنامه جدید نگارخانه ها پس از ۲۰ سال تدوین شد

پیلانو: تدوین بخشنامه جدید مجوز تاسیس و فعالیت نگارخانه ها پس از ۲۰ سال در اداره کل هنرهای تجسمی انجام شد. گفته می شود پروسه تدوین و ساماندهی این بخشنامه، یک سال و نیم به طول انجامیده است.
به گزارش پیلانو به نقل از ایسنا و به نقل از واحد ارتباطات و رسانه اداره کل هنرهای تجسمی، هادی مظفری ـ مدیرکل هنرهای تجسمی ـ دراین زمینه توضیح داده است: این فرآیند با یک پژوهش بین المللی که به استادان دانشگاه هنر سپرده شد شکل گرفت و وضعیت مدیریت نگارخانه ها در دیگر کشورهای دنیا بررسی و برمبنای آن و همین طور شرایط نگارخانه ها در کشور، بخشنامه قبلی و اسناد بالا دستی و شرایط و اقتضائات هنرهای تجسمی در کشور، بخشنامه جدید تدوین شد.
او درباره ضرورت این تغییر تصریح کرد: آیین صدور مجوز تاسیس و فعالیت نگارخانه ها مصوب ۲۳/ ۱۱/ ۱۳۷۹ بود و پس از ۲۰ سال ضرورت بازبینی بر مفاد آن الزامی به نظر می رسید؛ بدین جهت برمبنای مقتضیات و شرایط زمان و بررسی های همه جانبه برای توسعه هنرهای تجسمی در کشور و گستره بین المللی، در کمیته ساماندهی مجوزهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بازبینی و تدوین شده است.
مظفری با اعلان اینکه خاصیت اصلی بخشنامه جدید این است که درباره عناوینی که قبل از این در بخشنامه مسکوت مانده بود و یا تصمیم گیری نشده بود، بازبینی شد و در این بازبینی جامعیت نگارخانه ها و گسترش هنرهای تجسمی مورد توجه قرار گرفت، اشاره کرد: چند تفاوت مهم در این بخشنامه با بخشنامه قبلی وجود دارد. در بازبینی، تعاریف مربوط به هنرهای تجسمی و نگارخانه ها با استانداردهای جهانی تطبیق یافت که امر مهمی است؛ برای اینکه در افکار عمومی واژه نگارخانه با معانی دیگری مترادف شده بود. در این بخشنامه تعریف نگارخانه منحصرا در حوزه هنرهای تجسمی ارائه شده است.
او اظهار داشت: تخصصی شدن شغل نگارخانه داری از خصوصیات این تعریف جدید است. قبل از این هر کسی بدون بررسی کارشناسی می توانست وارد این حرفه شود و ارتباط فرد با هنرهای تجسمی سنجیده نمی شد؛ اما در بخشنامه جدید شغل نگارخانه داری و ورود به حوزه تخصصی هنرهای تجسمی تعریف شده و صلاحیت افراد ارزیابی می شود. سازمان ها هم بعنوان شخصیت حقوقی با معرفی مدیر مسئول که شرایط لازم را داشته باشد، می توانند نگارخانه تخصصی هنرهای تجسمی تاسیس کنند. با این کار مسیر ورود متخصصان و تحصیلکردگان رشته های هنرهای تجسمی به بازار و اقتصاد هنر نیز فراهم می شود.
مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام نمود: از این پس تمام تقاضاهای تاسیس گالری، ارسال گزارش های ادواری و پیگیری امور مربوطه، بصورت برخط و غیرحضوری انجام می شود. سامانه ای اینترنتی برنامه نویسی شده که کار صدور مجوز و همه امور مربوط به نگارخانه ها را بصورت غیرحضوری میسر کرده است و نگارخانه داران جهت استفاده از این ظرفیت بوسیله پنجره واحد به آدرس http: //sso.farhang.gov.ir استفاده کنند.
او اضافه کرد: پیش تر در بخشنامه قبلی امکانی برای نگارخانه آنلاین و مجازی تعریف نشده بود که باتوجه به شرایط کرونا در این بخشنامه این مورد هم لحاظ شده است. یکی از با اهمیت ترین بخش های بخشنامه جدید این است که مرجع صدور مجوز و بررسی عملکرد نگارخانه ها از دید مدیریتی صرف خارج شده و مراحل صدور مجوز و نظارت بر کار نگارخانه ها و دیگر امور به شورای هفت نفره واگذار شده است که در ماده ۴ بخشنامه جدید با جزئیات بیان شده و ترکیب اعضا که برای دو سال از طرف مدیرکل هنرهای تجسمی انتخاب می شوند عبارتند از یکی از معاونان اداره کل هنرهای تجسمی، یک نفر از کارشناسان اداره کل هنرهای تجسمی، سه نفر از کارشناسان و متخصصان هنرهای تجسمی با تایید اداره کل هنرهای تجسمی، یک نفر از اعضای انجمن صنفی نگارخانه داران و یک نفر از اعضای هیأت مدیره انجمن های هنرهای تجسمی.
او اظهار داشت: شورای مرکزی در اداره کل هنرهای تجسمی تشکیل می شود و در این بخشنامه تفویض اختیار به استانها نیز مشخص شده که شورای استانی نیز با همین ترکیب اعضا کار صدور مجوز را انجام می دهند. تغییر مهم در این بخشنامه جدید این است که قبلا همه کارها را مدیرکل تجسمی یا مدیرکل استان انجام می داد که هم اکنون با تشکیل این شورا حضور هنرمندان در کار نگارخانه ها پُررنگ خواهد بود و این بزرگترین دستاورد این بخشنامه است.
او اشاره کرد: قبل از این خیلی از نگارخانه ها دولتی و یا زیر نظر نهادهای عام المنفعه بودند و بر این اساس ما آمار درستی از تعداد نگارخانه های کشور نداشتیم. اداره کل هنرهای تجسمی بر این اعتقاد است که نگارخانه ها باید خصوصی باشند؛ چونکه مساله فروش و اقتصاد هنر اهمیت به سزایی دارد و نگارخانه های دولتی معمولا در اقتصاد هنر نقشی نداشتند و بیشتر بصورت نمایشگاه عمل می کردند. با به روز شدن مجوز نگارخانه ها، آنها از طرف شورای مرکزی صاحب شناسه ای می شوند که پروانه فعالیت و شماره صنفی آنها شمرده می شود. از این طریق پس از یک سال می توانیم به آمار دقیق نگارخانه ها در کشور دست پیدا نماییم و هم اکنون نگارخانه های سراسر کشور ۴ ماه فرصت دارند تا مجوز فعالیت خودرا طبق بخشنامه جدید به روز کنند.
مظفری اشاره کرد: ما معتقدیم که در موضوع بازار و اقتصاد هنر در رابطه بین هنرمند و مخاطب و نگارخانه دار نباید وارد جزئیات شد. اما در این بخشنامه، رابطه و نظام مندی بین هنرمند و گالری دار و مخاطب تا حد لازم تعریف شده است و حقوق هر یک از آنها در قانون مشخص است. در حقیقت نظام اقتصادی و بازار در حوزه هنر هم تابع عرضه و تقاضا است و صاحب اثر و نگارخانه دار و مشتری باید به توافق برسند. ممکنست که در خیلی از خرید و فروش ها صاحب اثر یا هنرمند حضور نداشته باشد. اما حقوق هنرمند تعریف شده است.
او اظهار داشت: در بخشنامه جدید هم به تبعیت از بخشنامه قبلی مسئولیت برگزاری هر نمایشگاه با مدیر مسئول است و شامل تمام جوانب برگزاری نمایشگاه و فروش اثر و قوانین در رابطه با کپی رایت و حقوق معنوی هنرمندان است و مسئولیت اصالت اثر هم با مدیر نگارخانه است. اگر اثری فاقد اصالت و یا خلاف مقرارت و باورهای جامعه و سبب وهن باشد به عهده مدیر نگارخانه است که نمایش داده نشود. در عین حال حق فروش آثار عتیقه را ندارند. مباحث مربوط به کپی رایت و حقوق معنوی هنرمند و حتی مساله مرمت آثار هم در بخشنامه جدید ذکر شده است.
مدیر کل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار داشت: بخشنامه قبلی اشاره داشت که مدیر هر نگارخانه موظف است یک هفته پیش از برگزاری نمایشگاه برنامه های خودرا به اداره کل هنرهای تجسمی اعلام نماید. این مساله در بخشنامه جدید هم وجود دارد. نکته حائز اهمیت این است که شاید مدیران نگارخانه ها چندان به این مساله توجهی نکنند. خاطرنشان می کنم که گاهی مراجع قضایی درباب عملکرد یک نگارخانه در بازه زمانی مشخص سوال کرده اند. وقتی گزارشی از طرف مدیر نگارخانه به اداره کل و شورای مرکزی رسیده باشد، شورا می تواند پاسخگو باشد. این کار برای آگاهی و اطلاع است. چونکه در حوزه نگارخانه ها و نمایشگاه ها هم مانند نظارت بر آثار موسیقی، کتاب، سینما و قانون مطبوعات، نظارت وزارت فرهنگ و ارشاد پسینی است و پس از اجرای برنامه و برگزاری نظارت انجام می شود. با این وجود اطلاع داشتن شورای مرکزی از جزئیات برنامه های نگارخانه ها رافع مشکلات آتی است.
او اظهار داشت: نکته دیگری که در بخشنامه جدید نسبت به بخشنامه قبلی تغییر کرده است شناور شدن حق العمل نگارخانه ها در فروش آثار است. حق العمل نگارخانه قبلا ۳۰ درصد بود و الان بین ۲۰ تا ۴۰ درصد شناور است که در صحبت با انجمن نگارخانه داران و مشورت با هنرمندان برمبنای سوابق هنرمند و اثر و نوع نگارخانه و… این شناور بودن لحاظ شد.
مظفری در آخر اظهار داشت: در بخشنامه جدید به مواردی همچون فوت موسس و یا در مواردی که شخص فاقد شرایط مصرح در دستورالعمل باشد و حق مدیریت نگارخانه و تخلفات احتمالی از طرف نگارخانه دار هم تاکید گردیده است. برای مثال دیگر مثل گذشته مرجع انحلال فعالیت یک نگارخانه یک نفر با عنوان مدیر کل نیست و مراجع تصمیم برای انحلال فعالیت نگارخانه و شرایط آن برمبنای نوع تخلف متغیر و متنوع است.
برای دریافت نسخه pdf دستور العمل صدور مجوز تاسیس نگارخانه ها اینجا را کلیک کنید.

منبع: pilano.ir