گزارش پیلانو؛ یادنامه هنرمندان درگذشته موسیقی در سال ۹۸
به گزارش پیلانو برخی از هنرمندان اثرگذار و شاخص عرصه های مختلف حوزه موسیقی که هر یک تأثیر زیادی در معرفی و عرضه آثار با کیفیت در حوزه های فعالیتی خود داشتند، در سال ۱۳۹۸ درگذشتند.
خبرگزاری مهر – گروه هنر – علیرضا سعیدی: موسیقی ایران در سال ۱۳۹۸ یکی از دوران تاریخی تلخ خویش را در حوزه فقدان برخی از هنرمندان شاخص، سپری نمود که غروب هر یک از آنها بخصوص در حوزه موسیقی نواحی و موسیقی اصیل ایرانی ضایعه ای جبران ناپذیر بر پیکره موسیقی ایران زمین بوده است. شاید تا سالها و یا شاید هم هیچگاه جایگزینی برای این هنرمندان پیدا نشود.
کما اینکه همان تعداد هنرمندانی که طی سال های گذشته کارهای بسیار ثمر بخشی را در جریان کارهای موسیقایی کشور انجام داده و امروز در بین ما نیستند به واسطه همین کم توجهی ها و بی مهری ها هنر والای خویش را هم در جوار جسم خود به خاک بی جانی سپردند که اگر کمی روی آن «مدیریت محتوا» می شد، اساسا در این روزها نامشان در هنر این سرزمین حتی پررنگ تر از گذشته بود.
به هر ترتیب موسیقی ایران در سال ۹۸ هم شاهد روزهای تلخ فراوانی بود که متاسفانه بخش عمده ای از آن در سمت و سوی ضایعه درگذشت هنرمندانی قرار گرفت که هر یک از آنها در برگیرنده ارزش ها، یادگاری ها و گنجینه هایی بودند که بازهم کمتر کسی قدردان هنر شریفشان بود و شرایطی را فراهم نمود که بازهم این «آه» و «افسوس»، «حیف» و شاید چند قطره «اشک» بدرقه راه این دردانه های موسیقی باشد.
آنچه می خوانید یادنامه ای برای هنرمندانی است که در سال ۱۳۹۸ دارفانی را وداع گفتند.
۱فروردین؛ امید جعفری دیگر «بر طبل شادانه نکوب»!
روز اول فروردین ماه سال ۹۸ بود که خبر درگذشت امید جعفری خواننده قطعه خاطره ساز «بر طبل شادانه بکوب» در آخرین روز سال ۹۷ در رسانه ها منتشر گردید.
قطعه «بر طبل شادانه بکوب» همچون آثار پرمخاطبی است که وقتی یکی از تیم های ورزشی کشورمان پیروزی بزرگی را به دست می آورد، این قطعه را از شبکه های مختلف رسانه ملی پخش می کردند.
این خواننده جوان که دلیل فوت او بیماری عنوان شد، طی دوران حیات خود قطعه های گوناگونی همچون «سمفونی ایران»، «دعا»، «دخترک قالیباف» و «مهر میهن» را در دسترس مخاطبان قرار داده بود.
۲۱ اردیبهشت؛ در گذشت یک هنرمند مسیحی که مناقب خوانی می کرد
عاشیق یوسف اوهانس از هنرمندان پیشکسوت موسیقی نواحی منطقه آذربایجان غربی شنبه شب ۲۱ اردیبهشت ماه در سن ۹۲ سالگی فوت کرد. این هنرمند فرزند عاشیق یعقوب زاده ۱۳۰۶ در روستای «دیزج تکه» متولد شد. وی از هنرمندان صاحب سبک در موسیقی عاشیقی آذربایجان غربی بود.
زنده یاد اوهانس در عین حالی که از نژاد آشوری بود و دین مسیحی داشت، از جوانی تا آخر عمر ضمن هنرنمایی در داستان پردازی موسیقایی ویژه عاشیق ها، به هنرهای نعت خوانی، حمد خوانی و مناقب خوانی هم تسلط کامل داشت و به همین سبب بعنوان یک چهره فراملی شناخته شده و بارها مورد تجلیل و تقدیر در جشنواره های فجر قرار گرفت.
۲۳ اردیبهشت؛ بهنام صفوی و آخر یک جنگ تمام عیار
بهنام صفوی خواننده پاپ کشور هم بامداد روز دوشنبه ۲۳ اردیبهشت سال ۹۸، در سن ۳۶ سالگی و پس از چند سال مبارزه با بیماری سرطان، در بیمارستان میلاد اصفهان چشم از جهان فروبست.
بهنام صفوی متولد سال ۶۲ در شهر شیراز بود که تحصیلات تکمیلی خویش را در رشته عمران به پایان رساند. وی موسیقی را از سنین کودکی با نواختن پیانو و در کنار آن نواختن سازهای کوبه ای شروع کرد و از آن زمان تا زمان حیات خود به صورت مستمر در حوزه موسیقی و نوازندگی به فعالیت خود ادامه داد. صفوی سال ۸۵ با انتشار قطعه «تمنا» خویش را به جریان رسمی موسیقی پاپ ایران معرفی نمود که استقبال مردم از این اثر این انگیزه را در او ایجاد کرد که دو سال پس از انتشار این قطعه، آلبوم «عشق من باش» را در بازار موسیقی منتشر کند. صفوی در سال ۹۱ آلبوم «آرامش»، در سال ۹۳ آلبوم «فوق العاده» و در سال ۹۵ آلبوم «معجزه» را روانه بازار موسیقی کرد.
برگزاری کنسرتهای مختلف داخلی و خارجی و همینطور تولید چندین تک آهنگ همچون کارهای این خواننده در حوزه موسیقی بود.
۳ تیر؛ حیدر محمودی و مسافرت ابدی یک عاشیق از دیار همدان
عاشیق حیدر محمودی از نوازندگان و هنرمندان شناخته شده موسیقی عاشیقی منطقه همدان در سن ۷۵ سالگی فوت کرد. این هنرمند یکی از تأثیرگذارترین و برجسته ترین هنرمندان عرصه هنر عاشیقی در سراسر ایران بود.
زنده یاد حیدر محمودی متولد روستای نوآباد از توابع شهرستان کبودرآهنگ استان همدان بود و هفتمین نسل از سلسله یک خانواده عاشیق پرور به شمار می آمد. پدر این هنرمند «عاشیق مولا» نام داشت که حدود ۵۰ سال عاشیق بود. پدر بزرگش «عاشیق حسین» نام داشت و جدش «عاشیق محمود انصاری» که حدود ۴۰ سال عاشیق بود.
عاشیق حیدر محمودی هنر عاشیقی را از هجده سالگی آغاز و نزدیک به ۷۵ سال چون ستونی استوار هنر عاشیقی را در استان همدان و نواحی مرکزی ایران زنده و پویا نگه داشت. حیدر محمودی نه تنها در محیط عاشیقی قم-ساوه-همدان بلکه در سراسر ایران هنرمندی استثنایی به شمار می رفت. او ضمن تسلط به ۳۶ داستان عاشیقی و کلیه مقام های عاشیقی همدان، از منظر متانت و ادب یک الگوی کامل برای هنرمندان منطقه به شمار می رفت.
۴ دی؛ خواننده آواز هزاره ای باخرزی درگذشت
استاد حسینعلی اعتصامی متولد نوازنده و سازنده دوتار و خواننده موسیقی مقامی شرق خراسان روز چهارم دیماه پس از گذشت ۲ ماه بستری شدن در بیمارستان سجادیه تربت جام درگذشت.
تبحر و شهرت ویژه آن مرحوم در خواندن آواز هزاره ای باخرزی یکی از سبک های اصیل موسیقی مقامی شرق خراسان بود. او از اساتید معروف در حوزه موسیقی مقامی بود و در بیشتر از پنجاه جشنواره در این عرصه در سطح کشور و بین الملل شرکت داشت و نامش ماندگار شد.
استاد اعتصامی نوازندگی دوتار را نزد مرحوم غلامحسین سمندری و خوانندگی موسیقی مقامی را در محضر مرحوم محمد ابراهیم شریف زاده فرا گرفت و با تلاش در این عرصه شاگردان بنامی را هم آموزش داد.
۶تیر؛ اسحاق انور و یک مرگ بی سر و صدا
اسحاق انور خواننده، آهنگساز و شاعر موسیقی ایرانی در سن ۴۷ سالگی دارفانی را وداع گفت. مرحوم اسحاق انور از هنرمندان مطرح موسیقی ایرانی که در حوزه شعر، اهنگسازی و تنظیم فعالیت می کرد.
این هنرمند که علاقه چندانی برای حضور در محافل رسانه ای نداشت همچون هنرمندان فعال حوزه موسیقی بوده که طی سال های گذشته خدمات قابل توجهی را در عرصه موسیقی ایرانی انجام داده که از آن جمله می توان به آثاری چون اپرای مولانا اشاره نمود.
زنده یاد انور همچون هنرمندانی بود که طی دوران پربار فعالیت خود در عرصه موسیقی شاگردان زیادی را در عرصه خوانندگی موسیقی اصیل ایرانی را تربیت کرد.
۲۵ تیر؛ استاد طاهر یارویسی و خداحافظی یک مرجع مهم موسیقی مقامی تنبور
استاد طاهر یارویسی از نوازندگان پیشکسوت موسیقی مقامی کرمانشاه ظهر روز سه شنبه ۲۵ تیر ماه بر اثر عارضه قلبی در بیمارستان بیستون کرمانشاه فوت کرد.
این هنرمند پیشکسوت از نوازندگان و سازندگان مطرح تنبور که سال ۱۳۱۹ در شهر گهواره شهرستان دالاهو از توابع استان کرمانشاه به دنیا آمد. مرحوم یارویسی نواختن تنبور را از سن ۱۰ سالگی آغاز کرد و از همان سنین اولیه مشغول فراگیری آواهای مقامی این ساز نزد استاد چنگیز فرمانی شد. نخستین و تأثیرگذارترین استاد او، سید ولی حسینی است که از نوادر نوازندگان عصر خود بود. استاد بیرخان (لالوبیرخان) از اساتید بنام منطقه زرده دالاهو هم همچون استادان وی بوده است.
یارویسی هنر ساختن تنبور را در محضر استاد چنگیز فرمانی فراگرفته و شاگردان بسیاری در تهران، کرمانشاهان و منطقه گوران در محضر ایشان مشغول به فراگیری تنبور شده اند. او زندگی خویش را وقف خوانندگی و نوازندگی مقام های تنبور کرده و یکی ازمهم ترین مراجع موسیقی مقامی تنبور شمرده می شود.
۱۴ شهریور؛ «استاد آی محمد» مردی که دوتارش را هم با خود برد!
استاد آی محمد یوسفی از هنرمندان پیشکسوت موسیقی ترکمن های منطقه درگز و استادان برجسته موسیقی بخشی های خراسان در سن ۹۶ سالگی فوت کرد.
این هنرمند از شاگردان روانشاد قلی بخش یگانه بوده است. وی یکی از بهترین راویان هنر منظومه خوانی، شاهد خوانی و مقام نوازی با دوتار ابریشمی بود. البته قبل از این گفته بودند هنگامی که درخواست کرده تا او را از درگز به روستای زادگاهش منتقل کنند دوتارش را هم با خود برده تا همدمی نیک برای خود داشته باشد.
گرچه در شناسنامه تاریخ زاده شدنش را ۱۳۰۲ نوشته بودند اما او معتقد بود در زمان رایج شدن صدور سجل احوال، ده ساله بوده است.
۱ مهر، درگذشت یک سرنا نوازی خراسانیِ چیره دست
برات اصلاحی نوازنده چیره دست سرنا و اهل تربت جام که مدتی از بیماری شدید ریوی رنج می برد، بامداد روز دوشنبه اول مهر در بیمارستانی در مشهد دارفانی را وداع گفت. مرحوم اصلاحی در جشنواره های مختلفی شرکت و مقام کسب کرده بود. او آثاری را هم با گروه فردای جام منتشر نمود.
زنده یاد برات اصلاحی در کشورهای یونان، آلمان، دانمارک، عمان، ترکیه، قطر و چندین کشور دیگر اجرا و در جشنواره های مختلف داخلی شرکت کرده بود.
به گفته احمدی از خوانندگان تربت جامی برات اصلاحی در سرنانوازی پس از مرحوم غلامعلی نینواز در منطقه تربت جام رو دست نداشت؛ البته شاید در تکنیک های جدید افراد بهتری باشند ولی در تکنیک های خطه جام بعد از استاد نینواز، اصلاحی حرف اول را می زد.
۲مهر؛ مرشد مصطفی طبیب و هجران یک قصاب هنرمند
مرشد مصطفی طبیب از هنرمندان پیشکسوت غزل خوانی گود زورخانه، حدیث گویی، سخنوری، مرثیه خوانی و مناقب خوانی در سن ۷۳ سالگی دارفانی را وداع گفت.
او به سال ۱۳۲۵ در محله سنگلج تهران چشم به دنیا گشوده بود، و کار اصلی اش قصابی بود، سه سال درکشتی آزاد، دو سال درکشتی کج، و یک سال و نیم هم بوکس کار کرده بود و به تمام فنون این ورزش ها آشنا بود اما باردیگر به جهت اشتیاق به کشتی پهلوانی به زورخانه روی آورده بود و تا روز گذشته این ورزش را ادامه داده بود. مهارت وی در هنر غزل خوانی گود زورخانه، حدیث گویی، سخنوری، مرثیه خوانی و مناقب خوانی بود اما در پندیات خوانی و غزل خوانی سرآمد کامل بود، چون که از هجده سالگی به غزل خوانی گود پرداخته بود وبه همین سبب دارای شیوه اجرایی ویژه ای بود، او بزرگ شده محله ابوسعید بین بازارچه کل عباس علی و بازارچه آشیخ هادی تهران بود.
مرشد مصطفی طیب غزل خوانی را از شاطر حمزه پهلوان آموخته بود و در کنار استادانی چون شاطر جواد، اسدالله حاج محراب، یدالله آهوچشم و مرشد مهدی کره ای الحان و فنون غزل و منقبت را فراگرفته بود. او به غزل خوان، بعنوان امین الله وحبیب الله بودن می نگریست.
۲۳ مهر؛ حسین دهلوی و درگذشت یک تاریخ تمام عیار موسیقی!
حسین دهلوی از هنرمندان پیشکسوت عرصه موسیقی بامداد روز سه شنبه ۲۳ مهرماه و در سن ۹۲ سالگی دارفانی را وداع گفت. استاد دهلوی پس از مدت ها مبارزه با بیماری در بیمارستان شریعتی تهران درگذشت.
استاد حسین دهلوی هنرمند پیشکسوت موسیقی که طی سال های اخیر به بیماری آلزایمر مبتلا بود، از چندی قبل با صلاحدید و تحت نظر خانواده در آسایشگاه بستری شده بود.
این هنرمند پیشکسوت و نام آور آموزش موسیقی را از پنج سالگی نزد پدرش معزالدین دهلوی از شاگردان مرحوم علی اکبرخان شهنازی نوازنده و ردیفدان نامدار تار و فرزند میرزا حسینقلی شروع کرد. وی پس از رها کردن این ساز در ۹ سالگی و به تشویق مادرش به سمت ساز ویولن و آموزش آن نزد پدرش رفت. این هنرمند دوره اول ویولن را نزد پدر فراگرفت و سپس دوره دوم (ردیف راست کوک) را نزد ابوالحسن صبا گذرانید و وارد هنرستان موسیقی شد و از آن پس به فراگیری علمی موسیقی گرایش پیدا کرد. دهلوی در سال ۳۹ با مدرک آهنگسازی از هنرستان عالی موسیقی فارغ التحصیل شد و در دوره هنرستان با همکاری ابوالحسن صبا ارکستر شماره یک هنرهای زیبا را راه اندازی و در همین دوره چند اثر از آثار صبا را برای ارکستر تنظیم کرد. بعد از درگذشت صبا رهبری این ارکستر که بعداً ارکستر صبا نامیده شد به دهلوی واگذار و در همین دوره شاخه های ۲، ۳ و ۴ هم به آن اضافه گردید. این ارکسترها از زمان افتتاح تلویزیون ایران به صورت هفتگی به اجرای برنامه پرداختند.
وی از سال ۷۶ تصنیف اپرای مانا و مانی را به مناسبت سال جهانی کودک شروع کرد. ساخت این اثر سه سال به طول انجامید که تاکنون به اجرا درنیامده و فقط موسیقی سازی آن در خرداد ۷۹ با همت و رهبری علی رهبری با ارکستر فیلارمونیک اسلواکی در شهر براتیسلاو اجرا و ضبط شد. این هنرمند صاحب نام موسیقی ایرانی همواره به نوآوری در زمینه های مختلف اندیشیده است که تدوین متد تمبک به وسیله او و جمعی دیگر شامل حسین تهرانی، مصطفی کمال پورتراب، فرهاد فخرالدینی و هوشنگ ظریف برای ارتقای جایگاه تمبک در موسیقی ایرانی و تسهیل آموزش این ساز، توجه به ساخت سنتور کروماتیک برای جبران نقیصه کوک این ساز جهت استفاده در ارکستر همچون این مواردند. «سبک بال» برپایه موتیف کوتاهی ملهم از قطعه قاسم آبادی ساخته ابوالحسن صبا، «کنسرتینو برای سنتور و ارکستر» با همکاری مشترک فرامرز پایور، «گفت وگوی دل»، «فروغ عشق»، «به یاد صبا» برگرفته از قطعه «به یاد گذشته»، «چهارمضراب برای ویولن و ارکستر»، «نغمه ترک»، اجرای ۱۵ قسمت از اپرای ۲۶ قسمتی «بیژن و منیژه»، «دوئو سنتور در سه گاه»، «شورآفرین در شور برای ارکستر»، «چهارنوازی مضرابی در اصفهان»، «سوئیت بیژن و منیژه برای ارکستر زهی»، «بیژن و منیژه برای ارکستر سمفونیک»، «سرباز برای آواز گروهی و ارکستر» همچون آثار شنیداری و تالیفی این هنرمند در عرصه موسیقی است. دهلوی در سال ۷۱ ارکستر مضرابی را تشکیل داد که صرفاً شامل سازهای مضرابی سنتور، تار، قانون، عود و بم تار (تارباس) بود.
یکی از مهمترین آثار حسین دهلوی کتاب «پیوند شعر و موسیقی آوازی» است که جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی در بخش هنر را به خود اختصاص داد. این کتاب حاصل بیشتر از ۴۰ سال تجربه دهلوی در تلفیق موسیقی با شعر ایرانی است که به روشی علمی و متدیک فرآیند کار را توضیح می دهد. حسین دهلوی در سال ۸۲ بعنوان چهره ماندگار مورد تجلیل قرار گرفت.
۲۰ آبان؛ هنرمندی که در سکوت، ابدی شد
محمد گرجی هنرمند پیشکسوت حوزه موسیقی سنتی و اصیل کُردی که چند ماهی بود به سبب بیماری سرطان خانه نشین شده و در منزل پدری بستری بود روز دوشنبه ۲۰ آبان ماه پس از تحمل یک دوره بیماری با زندگی پر رنج خود وداع گفت و به دیار ابدی پیوست.
محمد گرجی هنرمند پیشکسوت حوزه موسیقی سنتی و اصیل کُردی که چند ماهی بود به سبب بیماری سرطان خانه نشین شده و در منزل پدری بستری بود.
این هنرمند در سال ۱۳۴۴ در سنندج و در خیابان شهداء محله «تاقه گه وره» به دنیا آمده است. به سبب علاقمندی خانواده اش به هنر زمینه ی ورود وی هم به این وادی فراهم می شود. گرجی از سال ۱۳۵۴ با سازهای ضربی آشنا می شود و به فعالیت می پردازد و کم کم روی به خوانندگی می آورد و موسیقی و بخصوص خوانندگی به بخش مهم و ویژه زندگی او تبدیل می شود. مرحوم گرجی در مدت فعالیت اش ۲ آلبوم به صورت سی دی صوتی و در مجموع ۱۵ ترانه مناسبتی (مناجات) و بیشتر از ۱۰ اثر هنری را تولید و ضبط کرده است.
۱۸ آذر؛ آغاز سفر ابدی خواننده بهار بهار در ایام آخر پاییز
تورج شعبانخانی از خوانندگان و آهنگسازان پیشکسوت موسیقی پاپ که طی روزهای اخیر در بستر بیماری بود، روز ۱۸ آذر ماه فوت کرد.
تورج شعبانخانی همچون خوانندگانی است که سال های متمادی در عرصه موسیقی پاپ به فعالیت و همکاری با هنرمندان زیادی مشغول بوده است. این هنرمند با اینکه طی سال های اخیر فعالیت چندانی در عرصه موسیقی نداشت اما ترانه های وی که عمدتاً مبتنی بر قرائت عاشقانه های آرام و دلنشین طراحی شده گوش مخاطب سخت پسند موسیقی پاپ را نوازش می داد.
ترانه «بهار بهار» همچون قطعات خاطره ساز و پرطرفدار این خواننده در عرصه موسیقی بود.
۲۱ آذر؛ درگذشت کهنسال ترین نوازنده دوتار شمال خراسان
استاد رمضان سلمانی بردری دوتارنواز و یکی از گنجینه های موسیقی شمال خراسان ۲۱ آذر ماه به دیار باقی شتافت.
مرحوم سلمانی ۵ آذر ماه ۱۳۰۷ خورشیدی در روستای «بردر» در ۵ کیلو متری جنوب غربی باجگیران خراسان رضوی به دنیا آمد. پدرش استاد محمدحسین بردری از نوازندگان چیره دست دوتار بوده و نسب مادرش مریم به روستای باغان شیروان می رسد. او دارای ۳ فرزند دختر و ۳ فرزند پسر بود.
استاد رمضان سلمانی از شاگردان برجسته دوتارنواز نامی و بخشی کامل اوایل قرن معاصر خراسان مرحوم رحیم خان بخشی بود و بیشتر از ۸۰ سال سابقه دوتارنوازی و مقام نوازی داشت و در میان نوازندگان خراسان بیشتر از همه سنت های استاد خویش را رعایت می کرد.
انگشت گذاری دقیق، ویبره های شیرین و منحصر به فرد دوتاری، روایت شفاف مقام های سازی و آوازی، پنجه های ترکیبی و ریز منحصر به فرد از خصوصیت های تکنیکی این هنرمند بود. وی در جشنواره های گوناگونی شرکت داشته و موفق به دریافت دیپلم افتخار و عناوین دیگر شده بود.
۲۸ آذر؛ درگذشت راوی موسیقی چوپانی مازندران
کی قباد میردار نوازنده نی و راوی موسیقی چاربداری مازندران پنجشنبه ۲۸ آذر ماه در سن ۵۶ سالگی درگذشت.
این هنرمند سال قبل در پنجمین دوره از فستیوال موسیقی آینه دار در سومین شب که به موسیقی و آیین های مردمی مازندران اختصاص داشت، شرکت کرد. وی در این فستیوال به همراه بهمن سام دلیری یکی دیگر از خوانندگان آن منطقه قطعاتی را اجرا کردند.
موسیقی چوپانی یکی از رپرتوارهای موسیقی است که تقریباً می توان آنرا در بخش های مختلف کشور مشاهده کرد و کی قباد میردار یکی از افرادی بود که به قول یکی از کارشناسان موسیقی به خوبی این رپرتوار را می دانست و به شکلی یکی از ذخایر موسیقی چاربداری بود.
۱۰ دی؛ فرود گرگین و وداع با نوازنده ای از ایل قشقایی
فرود گرگین پور موسیقی دان و نوازندهی کمانچه و ویولن، شامگاه سه شنبه دهم دیماه بر اثر ایست قلبی در تهران درگذشت.
استاد فرود گرگین پور، برادر فرهاد گرگین پور و خواهرزادهی محمد بهمن بیگی از نوازندگان نامی ایل قشقایی بود. او از کودکی با نوازندگی آکاردئون یادگیری موسیقی را شروع کرد و در سال ۱۳۴۲ از کلاس های نورعلی برومند، حبیب الله بدیعی، علی تجویدی و علی اصغر بهاری بهره برد.
سال ۱۳۵۴ تحصیلات موسیقی در دانشگاه تهران را به پایان رساند و از همان سال به تشویق نورعلی برومند به نواختن ساز کمانچه پرداخت. از آثار او می توان ترکمن صحرا، هجران، کوراغلو و مجموعه موسیقی قشقایی را نام برد.
۱ ۷ دی؛ خداحافظی با یکی از ذخیره های موسیقی گودار مازندران
عشق علی شکارچیان نوازنده دوتار مازندران و از گودارهای مازندران روز سه شنبه ۱۷ دیماه در سن ۷۰ سالگی به سبب بیماری درگذشت.
این هنرمند پسرعموی ارزمون شکارچیان (خواننده و موسیقیدان سنتی مازندران) و از گودارهای مطرح ساری بود. او ساکن روستای ولوجا در حوالی ۲۰ کیلومتری شمال در جاده ی فرح آباد ساری و در محدوده طبقده گهر باران ساری بود. خانواده شکارچیان همه اهل موسیقی و از گودارهای منطقه ی ساری هستند. از آنها می توان بخشعلی شکارچیان، بهرام شکارچیان، عبدالعلی شکارچیان، نادعلی شکارچیان، ملک شکارچیان و حسن شکارچیان را نام برد.
گودارها از خاندان های صاحب موسیقی منطقه مازندران هستند این موسیقی به صورت موروثی به آنها رسیده است. کمانچه، ویولن، ضرب و دِتار مازندرانی (دوتار) از سازهای این خانواده است. آهنگ هایی که این افراد می سازند سنتی و مربوط به موسیقی مازندران است.
۱۸ دی؛ جان باختن عضو گروه کُر شهر تهران در حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی
روجا آزادیان از هنرمندان عضو گروه کر شهر تهران هم جزو مسافران حادثه سقوط هواپیمایی اوکراین بود که روز ۱۸ دیماه بر اثر این سانحه فوت کرد.
این هنرمند که طی سال های گذشته کارهای گوناگونی در عرصه موسیقی داشت، طی ماه های اخیر علاوه بر تدریس و آموزش موسیقی بعنوان یکی از اعضای اصلی گروه کر شهر تهران به رهبری مهدی قاسمی به فعالیت در عرصه موسیقی مشغول بود.
۱۰ بهمن؛ درگذشت یک مرد بی حاشیه که عمرش را صرف پژوهش کرد
علی اصغر بیانی عضو گروه موسیقی و معاون هنری اسبق فرهنگستان هنر روز دهم بهمن ماه دار فانی را وداع گفت،
مرحوم بیانی که عمده کارهای ارزشمندش در حوزه پژوهش موسیقی بود به تاریخ ۱۸ اسفند ۱۳۳۰ در تهران متولد شد. او تحصیلات خویش را در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران در رشته هنرهای تجسمی به پایان رساند و همزمان به فراگیری موسیقی مشغول شد و از محضر استادان موسیقی بهره برد. بیانی ردیف میرزاعبدالله را نزد محمدرضا لطفی مشق کرد. او یکی از ردیف دانانی بود که موسیقی را به روش شفاهی و باتوجه به اصول و مبانی سنتی آن آموزش می داد.
وی چندین سال به تحقیق و پژوهش در موسیقی نواحی ایران پرداخت و در خیلی از برنامه های موسیقی فرهنگستان هنر همچون همایش بازخوانی آرای فارابی در باب موسیقی، بخش موسیقی گردهمایی مکتب اصفهان و همایش عبدالقادر مراغی، دبیر یا عضو گروه های علمی این برنامه ها بود.
۱ اسفند؛ درگذشت یک نوازنده پیشکسوت ویولن
حشمت الله جودکی (نوازنده پیشکسوت ویولن) در سن ۸۹ سالگی در شهر بروجرد درگذشت و مراسم خاکسپاری پیکر این هنرمند امروز (۲ اسفند ماه) انجام شد.
مرحوم حشمت الله جودکی ۱۳۰۹ در بروجرد به دنیا آمد. پدرش از نوازندگان کمانچه و عمویش استاد ویولن بودند.
این هنرمند در طول دوران فعالیت خود در کنار هنرمندانی همچون علی اصغر بهاری، عبداللَّه جهان پناه، اسماعیل زرین فر، ابراهیم قنبری، عباس تهرانی تاش، اکبر سلیمی تبار، عباس شاپوری، محمد میرنقیبی و محمد رضا شجریان به هنرنمایی پرداخت.
۲ اسفند؛ سید نقالی ایران دار فانی را وداع گفت
سید مصطفی سعیدی از استادان و هنرمندان عرصه نقالی، شاهنامه خوانی و مناقب خوانی که طی دهه های گذشته حضور فعالی در این عرصه ها داشته دارفانی را وداع گفت.
سید مصطفی سعیدی، پیر سخنوران و نقالان و مناقب خوانان از ۹ سالگی نزد سید مهدی صفری پور درهمدان مداحی وذاکری را فراگرفته بود، بعد در دوازده سالگی با مرشد کرم اصفهانی آشنا شده بود و نقل وسخنوری را از اوآموخته بود، از هفده سالگی بطور جدی درقهوه خانه حاج عباس شاخه نبات، دربروجرد به نقل پرداخته بود، سپس به ملایر رفته ودر قهوه خانه مشهدی ولی زرگران کارش را ادامه داده بود، بعد به اراک رفت ودر آنجا ازدواج کرد.
پس از سربازی به خرم آباد رفته و ۹ سال در قهوه خانه های حاج علی فرهمندو حاج سید رحم خداو مشهدی قربانی و قهوه خانه درشکه چی هانقالی ومنقبت خوانی وذاکری کرد، بعد به درود رفته و در قهوه خانه فرخ فال و دادامراد به نقالی پرداخت، سپس به بروجرد بازگشت که نزدیک موطن اصلی اش یکه دانگ بود و سی سال در قهوه خانه شکری غدیری و سید نورالدین پرچمدار به کارنقالی ومناقب خوانی ادامه داد.
در سال ۱۳۸۰ به عنوان استاد برتر داستان گزاری ایران در جشنواره موسیقی آئینی مورد تجلیل ملی واقع شد و در برنامه های تلویزیونی و جشنواره ای بسیاری شرکت داشت، او کتاب ارزشمندی بنام تومار نقالی را در دوجلد به چاپ رساند که اینک نایاب است وحاصل تمام داشته های ذهنی اش از نقل های متفاوت می باشد.
۱۰ اسفند؛ نوای خنیاگر موسیقی مازندران خاموش شد
استاد ابوالحسن خوشرو خنیاگر موسیقی نواحی و پیشکسوت موسیقی بومی مازندران بعد از تحمل یک دوره بیماری شامگاه شنبه دار فانی را وداع کرد.
ابوالحسن خوشرو متولد ۱۳۲۵ روستای ساروکلای قائم شهر و فارغ التحصیل انستیتو امور هنری تهران است، او از دوران کودکی و نوجوانی تحت تشویق خانواده، شیفته موسیقی فولکلوریک مازندران شد و از همان سال ها به فراگیری و نواختن سازهای بادی و کوبه ای پرداخت.
خوشرو با الهام از شیوه استادان منطقه همچون نظام شکارچیان و صفی الدین محمدی، زمزمه های کتولی، امیری، طالبا و… را تجربه نمود و به خواندن روی آورد. او یکی از برجسته ترین خوانندگان و نوازندگان استان بوده و شاگردان زیادی را آموزش داده و در خیلی از آلبوم ها و کنسرتهای موسیقی حضور داشته است.
وی چندی قبل موفق به دریافت نشان درجه یک هنری شده بود، وی آفرینشگر خوانش تازه ای از آواز تبری و احیاگر حماسه های پنهان سرزمین مادری است، بی گمان صدای او صدای درختان هیرکانی است که پا در زمین و سر به خورشید دارند.
وی با تسلط در ردیف های آوازی و دقت در رفتار کلمه، اتفاقی فراهم نمود تا در کم کردن اندوه و فراوانی شادی های مردم نقشی غیر قابل انکار داشته باشد. از خصوصیت های ممتاز استاد خوشرو تاثیر فزاینده بر جوانان در پیروی از لحنی است که پیوند سنت و مدرنیته است.
۱۰ اسفند؛ آقای معلمِ درجه یک «سال نوا» را دید و رفت
مرتضی دلشب از مدرسان پیشکسوت و شناخته شده «تئوری موسیقی و سلفژ» بعد از ماه ها مبارزه با بیماری امروز شنبه ۱۰ اسفندماه فوت کرد.
استاد مرتضی دلشب در دهم اسفند سال ۱۳۲۵ در تهران متولد شد. وی در سال ۱۳۴۶ از هنرستان موسیقی ملی فارغ التحصیل شد. بعد از آن در سال ۱۳۴۹ ادامه تحصیلات موسیقی خویش را در دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران پی گرفت و در سال ۱۳۵۲ مدرک کارشناسی موسیقی را دریافت کرد. وی از همان سال به تدریس موسیقی مشغول شد. او دارای گواهی نامه درجه یک هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد بود.
از این هنرمند پیشکسوت موسیقی که طی ماه های اخیر به شدت درگیر بیماری بود در تاریخ ۷ بهمن ۱۳۹۵ و در دومین دوره سال نوای موسیقی ایران قدردانی و تندیس «سال نوا» و لوح تقدیر به وی اهداء شد.
مرحوم مرتضی دلشب در مدرسه هنر اداره ارشاد مشهد، دانشگاه علامه طباطبایی مشهد، مرکز موسیقی بین المللی وابسته به مرکز آموزش صداوسیما، هنرستان صداوسیما، هنرستان موسیقی دختران و پسران، دانشگاه تربیت معلم، جهاد دانشگاهی دانشکده پزشکی دانشگاه تهران و دانشگاه آزاد اسلامی را دارد. او همینطور مسئول کارگاه موسیقی کودکان و نوجوانان صداوسیما مرکز مشهد (تا سال ۱۳۵۹) و مسئول هماهنگی رادیو تهران (۱۳۶۶) سابقه تدریس داشت، وی همینطور سابقه عضویت در نخستین دوره کانون مدرسان خانه موسیقی بعنوان برنامه ریز آموزشی و عضویت در شورای موسیقی وزارت ارشاد (۱۳۷۹–۱۳۸۱) را هم در کارنامه هنری خود دارد.
دوشنبه ۱۸ اسفند؛ سفر افسانه ای به نام ظریف که شریف بود
هوشنگ ظریف از هنرمندان شناخته شده و موثر موسیقی ایرانی شنبه شب هفدهم اسفند ماه بر اثر ایست قلبی فوت کرد.
مرحوم هوشنگ ظریف ۱۶ آذر ماه سال ۱۳۱۷ در تهران به دنیا آمد. بعد از آخر دوره ابتدایی وارد هنرستان موسیقی شد و از حضور اساتیدی چون موسی معروفی، روح الله خالقی، جواد معروفی و حسین تهرانی بهرمند شد. این هنرمند بعد از فارغ التحصیل شدن در سال ۱۳۳۷ به استخدام وزارت فرهنگ و هنر در آمد و فعالیت خویش را بعنوان نوازنده و تکنواز در گروه های مختلفی مانند ارکستر موسیقی ملی، ارکستر صبا و… آغاز کرد.
وی در دورهٔ عالی هنرکدهٔ موسیقی از محضر استاد علی اکبرخان شهنازی جهت فراگیری ردیف بهرمند شد. هوشنگ ظریف از سال ۱۳۴۲ به مدت ۱۷ سال به تدریس تار در هنرستان موسیقی پرداخت و همچون شاگردان وی می توان به حسین علیزاده، داریوش طلایی، ارشد طهماسبی را اشاره نمود.
هوشنگ ظریف نوازنده تار، ردیف دان و مدرس موسیقی سال ها سولیست (تکنواز) تار در ارکسترهای مختلف وابسته به وزارت فرهنگ و هنر بود و در اجرای برنامه های موسیقی ارکسترهای مزبور در سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران همکاری داشت، او اجراهای گوناگونی با گروه استاد فرامرز پایور داشته است و با این گروه در کشورهای اروپایی و آسیایی زیادی به اجرای موسیقی ایرانی پرداخته است. از دیگر کارهای او می توان به نوازندگی تار در برنامه های موسیقی ملی ایران در رادیو تلویزیون ایران به مدت ۲۰ سال، اجرای برنامه های موسیقی اصیل و سنتی ایران در شهرهای مختلف ایران و کشورهای دنیا همچون آمریکا، شوروی، کانادا، ژاپن، فرانسه، انگلیس، آلمان غربی، ایتالیا، مصر، تونس، مراکش، الجزایر، هندوستان، پاکستان، ترکیه و تمام کشورهای اروپای شرقی همراه با ارکسترهای موسیقی سنتی وابسته به وزارت فرهنگ و هنر سابق اشاره نمود.
ظریف در سال ۱۹۷۳ هم به منظور اجرای برنامه های آموزشی موسیقی سنتی و ملی ایران در بخش موسیقی برخی از دانشگاه های آمریکا در سراسر این کشور مسافرت داشته و هم در فستیوال موسیقی «شانکار لعل» که در سال ۱۹۷۵ در هندوستان انجام شد شرکت و در بیست و یکمین فستیوال جهانی موسیقی که در همین سال در فرانسه بر پا شده بود شرکت داشته است. این هنرمند با شرکت فعال در اجرای کنسرتهای معتدد موسیقی ایرانی در وین پایتخت اتریش باعث شناسایی هرچه بیشتر موسیقی سنتی ایران به این مرکز موسیقی و فرهنگی اروپا گردید، سپس در سال ۱۹۸۵ که در فستیوال اینسبورگ شرکت کرد باعث شناسایی و اشاعه موسیقی سنتی ایران شد. مرحوم ظریف علاوه بر سمت استادی تار با نواختن سه تار و تنبک آشنایی کامل دارد و شاگردان گوناگونی را در هنرستان و مؤسسات فرهنگی و کلاس های خصوصی و عمومی تعلیم داده است. وی همینطور درجهت تدوین متد نوازندگی تنبک با مرحوم استاد حسین تهرانی همکاری داشته که حاصل این همکاری در کتابی تحت عنوان آموزش تنبک به چاپ رسیده است.
دیگر همکاری وی در تصحیح ردیف های آوازی مرحوم محمود کریمی استاد آواز ایران بوده است که تحت عنوان کتاب ردیف آوازی موسیقی سنتی ایران به بازار عرضه شده است. او شش سال متوالی عضو هیئت مدیره خانه موسیقی و چهار دوره رئیس هیئت مدیره کانون نوازندگان سازهای ایرانی بوده است و الان هم عضو شورای عالی خانه موسیقی است. ضمن اینکه نت نگاری و ویرایش چهار کتاب درباره استاد لطف الله مجد، جلیل شهناز و فرهنگ شریف و ابراهیم سرخوش، مجموعه های صوتی تکنوازی های استاد همچون دشتی و اصفهان، همنوازی با استاد فرامرز پایور در آثار مختلف ایشان، اجرای گوشه هایی از ردیف موسی خان معروفی به کوشش کامبیز روشن روان، کتاب دستور مقدماتی تار، کتاب اول و دوم هنرستان همچون اثار این هنرمند است.
۲۵ اسفند؛ در گذشت استاد پیشکسوت سازهای بادی
عباس تهرانی هنرمند پیشکسوت ساز قره نی و مؤلف کتاب «آهنگ های فولکلور» که سال های زیادی را صرف کارهای مختلف پژوهشی و اجرایی موسیقی کرد، روز یکشنبه ۲۵ اسفند فوت کرد.
عباس تهرانی تاش متولد ۱۳۰۷ در تهران، مبدع ردیف آوازی ایرانی با ساز کلارینت است که سال ها با ساز غربی نوای شرقی را به گوش علاقمندان موسیقی رساند. او از آخرین نوازندگان قره نی در موسیقی ایرانی بود که در سال های دور، از محضر اساتید برجستهی موسیقی بهره ها برد. این هنرمند از دوران کودکی مجذوب موسیقی شد و خیلی زود در ارکسترها و رادیو راه پیدا کرد. وی در رادیو تلویزیون فعالیت داشت و در آموزشگاه موسیقی به تدریس شاگردان اشتغال داشت.
او تحصیل جدّی موسیقی را ابتدا در محضر سروان مین باشیان (افسر موزیک نظام) شروع کرد. سپس در هنرستان عالی موسیقی ثبت نام و در این حین نزد استاد حسینعلی وزیری تبار ردیف های موسیقی ایرانی را فرا گرفت.
پس از تأسیس رادیو همکاری خویش را با این رسانه فراگیر شروع کرد و در برنامه های موسیقی رادیو ارتش هم شرکت می جست. کار نوازندگی خویش را در ارکستر بزرگ مهدی خالدی و همینطور ارکستر برادران نورین دنبال کرد و سپس به ارکسترهای علی محمّد نامداری و شاپور نیاکان پیوست. همینطور با ارکستر شمارهی ۳ به سرپرستی حسین شهبازیان و هم ارکستر «شما و رادیو» به سرپرستی ناصر زرآبادی همکاری بسیاری داشت و بعد از تشکیل برنامه «گل ها» به همت داود پیرنیا به جرگه نوازندگان گل ها پیوست.
عباس تهرانی به غیر از کلارینت که ساز تخصصی اوست با نواختن اغلب سازهای بادی بخصوص ساکسفون آشنایی کامل دارد. از آثار صوتی او بعد از انقلاب می توان به آلبوم «تکنوازان ۱» اشاره نمود که ایشان با همراهی هنرمند ارزشمند تنبک آقای ایزد کاویانی به تکنوازی و بداهه نوازی در مایهی دشتی، دستگاه ماهور، دستگاه همایون، بیات ترک و بیات اصفهان پرداخته است.
گروه هنر خبرگزاری مهر در آستانه فرا رسیدن سال جدید ضایعه درگذشت این هنرمندان مطرح موسیقی کشورمان را به خانواده و جامعه هنری کشور تسلیت گفته و برای یکایک هنرمندان عرصه های مختلف فرهنگ و هنر ایران زمین آرزوی سلامتی و طول عمر دارد.