گزارش اختصاصی مهر از آرل ۲۰۱۹ ؛ روایتی از ۵۰ سالگی یک رویداد عکاسی، شهری که نمایشگاه عکس می شود

پیلانو: پنجاهمین دوره جشنواره عکس آرل که از دهم تیرماه در شهر آرل فرانسه در حال برگزاری است به روزهای پایانی خود نزدیک می شود؛ آنچه می خوانید گزارشی از حال و هوای این جشنواره مشهور است.

خبرگزاری مهر- گروه هنر- سارا فرجی: جشنواره تابستانی عکاسی آرل یک رویداد تابستانی در حوزه عکاسی شمرده می شود که از سال ۱۹۷۰ توسط عکاس اهل آرل(Lucien Clergue) و نویسنده فرانسوی ( Michel Tournier) و تاریخ نگار (Jean-Maurice Rouquette) بنیان نهاده شده است و امسال پنجاهمین دوره آن در شهر کوچکی در جنوب فرانسه با همین نام ( Arles) اجرا شد.
پنجاهمین دوره این فستیوال اول جولای ۲۰۱۹ (دهم تیرماه) در شهر آرل راه اندازی شد و ۲۲ سپتامبر (۳۱ شهریورماه) هم به کار خود اختتام می دهد.
گزارشی که در ادامه می خوانید حاصل مشاهدات خبرنگار مهر از حضور در این فستیوال بین المللی است.

به عقیده بسیاری از عکاسان، فستیوال بین المللی آرل، یکی از معتبرترین و بااهمیت ترین رویدادهای عکاسی به شمار می رود؛ با حضور و دیدن آثار و فضای برگزاری این رویداد کاملا مشخص می شود که این نظر دور از ذهن و ادعایی گزاف نیست.
از همان ابتدا که وارد شهر آرل می شوی، متوجه می شوی که کل شهر در خدمت این جشنواره است و همه جا پوسترهای این رویداد نصب شده است؛ از رستوران ها و سوپرمارکت ها گرفته تا مراکز فرهنگی و هنری. بیشتر کتاب فروشی ها هم کتاب های دوره قبل این جشنواره را برای فروش گذاشته انداز همان ابتدا که وارد شهر آرل می شوی، متوجه می شوی که کل شهر در خدمت این جشنواره است و همه جا پوسترهای این رویداد نصب شده است؛ از رستوران ها و سوپرمارکت ها گرفته تا مراکز فرهنگی و هنری. بیشتر کتاب فروشی ها هم کتاب های دوره قبل این جشنواره را برای فروش گذاشته اند و حتی اقلام نوشت افزاری و فرهنگی مثل دفتر، پیکسل های فانتزی و… با موضوعیت جشنواره عکس آرل برای فروش گذاشته اند.
این نمایشگاه در بازه زمانی که ذکر شد هرروز از ساعت ۱۰ بامداد کار خودرا آغاز می کند تا ساعت ۷: ۳۰ عصر که به دورهمی های شبانه و گپ و گفت های عکاسان با یکدیگر ختم می شود. جزئیات برنامه های هرروز هم در یک کاتالوگ و جدول های منظم آورده شده تا افراد بتوانند انتخاب کنند که در چه ساعتی از روز، از چه پروژه و نمایشگاهی بازدید نمایند.
خلاصه اینکه وقتی در روزهای برگزاری این جشنواره وارد شهر می شوی، تصور ورود به یک شهر را نداری، بلکه گویی وارد یک جشنواره بزرگ به وسعت یک شهر شده ای. تعداد بازدیدکنندگان این جشنواره با سایر جشنواره های این حوزه قابل قیاس نیست. طبق آماری که روی سایت جشنواره درج شده، سال قبل این جشنواره میزبان ۱۴۰ هزار نفر بازدیدکننده از سراسر جهان بوده است.
با وجود اینکه این جشنواره حدودا سه ماه برپاست ولی مهم ترین رویداد و اتفاق های حوزه عکاسی در هفته اول که هفته افتتاحیه است رخ می دهد بطوریکه در این هفته خیلی از مسئولین دولتی کشور فرانسه هم در جشنواره حاضر می شوند و از آن بازدید می کنند.
از آنجایی که در این روزها و این فصل از سال هوا هم در شهرهای اروپایی حسابی دلنشین است، همه کافه و رستوران ها میز و صندلی های خودرا بیرون در پیاده روها گذاشته اند و مکان مناسبی را برای گپ و گفت اهالی عکاسی آماده کرده اند. اگر از علاقمندان و حرفه ای های حوزه عکاسی باشید، احیانا می توانید چهره های معروف این عرصه را در این ایام ببینید چون خیلی از عکاسان، گالری دارها و کیوریتورها در این ایام در جشنواره آرل حضور دارند و به دنبال استعدادهای ناب و خاص در عرصه عکاسی هستند.
علاوه براینکه بسیاری از حرفه ای های دنیای عکاسی در این جشنواره حضور دارند و پروژه های کاری خودرا برنامه ریزی می کنند این جشنواره فرصت خوبی برای پیشرفت عکاسان آماتور هم فراهم می آورد. برگزاری کارگاه آموزشی و بحث و گفتگو راجع به عکس ها همچون برنامه های این فستیوال برای عکاسان آماتور است. در همان هفته نخست فعالیت بیشتر از ۲۰۰ عکاس آماتور دوره های کوتاه دانش افزایی را شروع کردند.

مورد جالب توجه این فستیوال مشارکت مکان های تاریخی و موزه ها در برگزاری آن است به طوریکه نمایشگاه های عکس این رویداد اغلب با مشارکت موزه ها و موسسات فرانسوی و خارجی برگزار می گردد و برای مدت زمان زیادی فضای خودرا در اختیار برگزارکنندگان این فستیوال قرار می دهند.
امسال ۵۱ نمایشگاه در ۳۳ مکان مختلف فرهنگی یا مکان هایی که بعنوان میراث فرهنگی ثبت شده اند (مانند کلیساها، ساختمان های صنعتی…) برگزار شد؛ بعضی از این اماکن فقط مخصوص این جشنواره و در مدت برگزاری این نمایشگاه به روی عموم باز خواهند بود.

در جشنواره امسال علاوه بر آثار عکاسی، ویدئو وآثار ضبط شده صوتی، اسناد و مدارک دیجیتالی (روزنامه، آفیش، نامه، مقاله، …) روایت شاهدان یک رویداد مهم نیز ارائه شد. بخش ویژه ای نیز به آثار «دان مک کالن»، عکاس جنگ بریتانیایی قرن بیستم که حالا هشتاد سال دارد و خیلی از جنگ ها و بحران های اجتماعی را با تصاویر خود پوشش داده، اختصاص یافته است.
رویکرد این فستیوال کاملا آرتیستی و با محوریت کیوریتور است به این معنا که شخص عکاس برای چنین جشنواره ای نمی تواند به تنهایی اپلای و شرکت کند، بلکه حتما باید کارش کیوریتور داشته باشد. در بخش رقابتی فستیوال هم یا گالری دار و یا کیوریتور شرکت می کندیکی از اتفاقات دیدنی و مهمی که در طول برگزاری این جشنواره رخ می دهد برنامه هایی است که شب ها انجام می شود. به این شکل که در بخش های مختلف شهر که به این فستیوال مربوط است اسکرین های بزرگ گذاشته و ویدئوهای مولتی مدیا از آثار عکاسان مختلف به معرض نمایش گذاشته می شود؛ بدین سان علاوه بر اینکه پروژه کمپانی های جدید معرفی و نمایش داده می شود تماشاگران می توانند با تازه ترین اتفاقات روز عکاسی دنیا آشنا گردند.
رویکرد این فستیوال کاملا آرتیستی و با محوریت کیوریتور است به این معنا که شخص عکاس برای چنین جشنواره ای نمی تواند به تنهایی اپلای و شرکت کند، بلکه حتما باید کارش کیوریتور داشته باشد. در بخش رقابتی فستیوال هم یا گالری دار و یا کیوریتور شرکت می کند. در واقع اثر عکاس توسط یک گالری دار یا کیوریتور معرفی می شود.
در حاشیه این فستیوال بین المللی، جشنواره ها و نمایشگاه های دیگری هم برپاست؛ VOICE OFF یکی از این نمایشگاه هاست که امسال در حاشیه فستیوال آرل اجرا شد.
علاوه بر این در بخش های جنبی این فستیوال کمپانی های تولید دوربین عکاسی و لوازم جانبی آن هم شرکت و از محصولات جدید خود رونمایی می کنند بعنوان نمونه امسال کمپانی Olympus در کنار یکی از نمایشگاه های اصلی این فستیوال غرفه ای برپا کرده بود و به معرفی محصول جدید خود می پرداخت.
این جشنواره هم مثل خیلی از جشنواره های معتبر دنیا، اسپانسر و حامی مالی دارد و از انجایی که جشنواره معتبر و وسیعی با مخاطبان خاص خودش است، اغلب اسپانسرهای آن شرکت های معروف هستند.
اسپانسر امسال آرل، BMW بود که برای تبلیغ محصول خود آخرین مدل این کمپانی را در شهر تاریخی آرل فرستاده بود و روی آن با تبلیغات جشنواره تزئین شده بود.

نکته ای که خیلی از عکاسان حاضر در جشنواره به آن اذعان دارند اینکه به طورکلی جشنواره عکس آرل فرصت خوبیست که دید عکاسان وسیع شود و با شکل های مختلف عکاسی آشنا گردند. عکاسی صرفا گرفتن عکس نیست، یک عکاس باید با مدیوم های دیگر هم آشنا شود. درجشنواره عکس آرل هنر عکاسی مدرن به خوبی دیده می شود و ما شاهد تصاویر قدیمی تا دوران معاصر هستیم.
سهم ایرانیان از جشنواره «آرل»
دوسال پیش حدود ۶۶ عکاس از ایران با ارائه پروژه ای با عنوان «۳۸ سال» در جشنواره آرل شرکت کردند. آناهیتا قباییان و نیوشا توکلیان، گردآورندگان آثار این نمایشگاه بودند و در معرفی این نمایشگاه مطرح کردند: «با این نمایشگاه می خواهیم کسانی که امروز، تصویر ایران را شکل می­ دهند معرفی نماییم. »
در جشنواره امسال هم چند عکاس ایرانی حضور داشتند که یکی از آنها هاشم شاکری بود. پروژه این عکاس جوان که در چارچوب مولتی مدیا ارائه شد «مرثیه ای برای مرگ هامون» نام دارد که راجع به خشکسالی جنوب شرق ایران است.
مجموعه تصاویر این عکاس ایرانی در پنجم سپتامبر که با عنوان «شب سال» در این جشنواره مشهور است در چارچوب یک پروژه مالتی مدیا به نمایش درآمد و بعد از آن بعنوان یکی از آثار شاخص بخش مولتی مدیا هرشب تا اختتام جشنواره به معرض نمایش گذاشته می شود. کیوریتور آثار وی Hugo du Pleaaix بود.
هنرمند عکاس دیگری که در پنجاهمین دوره این جشنواره حضور داشت و موفق به دریافت جایزه شد، حنا دارابی بود که موفق به دریافت جایزه کتاب تاریخی بعلاوه کمک نقدی ۶ هزار یورویی شد. این جایزه به سبب انتشارکتاب تصاویر این هنرمند در مورد انقلاب ایران و حوادث سال های ۱۹۷۹ الی ۱۹۸۳ به وی تعلق گرفت.

منبع: پیلانو