رئیس گروه های سنتی پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری: شو ندهید! به برنامه ریزی اساسی نیاز داریم
به گزارش پیلانو رئیس گروه های سنتی پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، با تاکید بر اینکه با شو (رفتارهای نمایشی) نمی توان پیشرفت کرد، اظهار نمود: آنچه امروز در حوزه صنایع دستی نیاز داریم، برگزاری شو نیست؛ بلکه برنامه ریزی اساسی است که این امر هم نیاز به کارشناسان متخصص دارد.
عبدالمجید شریف زاده، رئیس گروه های سنتی پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در گفت وگویی با ایسنا درباره وضعیت بازار تولید و فروش صنایع دستی، به طرح این پرسش پرداخت که هم اکنون واقعا مجموعه صنایع دستی کشور چقدر نیروهای متخصص دارد؟ چه کسانی الان در حوزه صنایع دستی کارشناس هستند و برای رونق این حوزه برنامه ریزی می کنند؟
او افزود: عمده افرادی که امروز در این حوزه فعال می باشند، ارتباطی با صنایع دستی ندارند، رشته تحصیلی آنها چیز دیگری است و کار تخصصی نمی کنند. در این میان طبیعتاً وقتی از نیروی متخصص بهره گیری نشود، مباحث به بیراهه می روند. مهمترین نکته ای که باید مورد توجه قرار بگیرد این است که باید مباحث صنایع دستی و چالش های موجود در تولید صنایع دستی را بشناسیم و برای این چالش ها راه کار پیدا نماییم. این کار احتیاج به برنامه ریزی گسترده و میان رشته ای دارد. باید متخصصین حوزه اقتصاد که با صنایع دستی آشنا هستند به همراه متخصصین و تولیدکنندگان صنایع دستی، مشکلات، چالش ها و دغدغه های این حوزه را بررسی نمایند و برای حل مشکلات راه کار عرضه کنند.
رئیس پژوهشکده هنرهای سنتی با تاکید بر اینکه با شو نمی توان پیشرفت کرد، اظهار داشت: اینکه تعدادی شهر را بعنوان شهر صنایع دستی معرفی نماییم یا دهکده صنایع دستی داشته باشیم، اتفاق خوبی است، اما کفایت نمی نماید. مهم این است که اتفاق جدیدی در این عرصه بیفتد. اگر ۱۰ شهر را در شورای جهانی صنایع دستی به ثبت برسانیم بطور قطع اتفاق خوبی است، اما در عین حال باید به این نکته هم دقت کنیم که برای این شهرها چه کاری انجام داده ایم؟ بعنوان مثال وقتی همدان را بعنوان شهر جهانی سفال معرفی می نماییم و مدتی بعد به ما تذکر داده می شود که در این شهر سفال های چینی به فروش می رسد، وجهه خوبی ندارد.
مردم باید صنایع دستی را بشناسند تا برای آن هزینه کنند
شریف زاده با اشاره به اینکه «در حوزه صنایع دستی نیازمند برنامه ریزی، کنترل و نظارت هستیم»، خاطرنشان کرد: صنایع دستی ما بر مبنای اقتصاد سرمایه داری حرکت می کند و اقتصاد سرمایه داری یعنی بازار، تولید و مصرف. در حالیکه در حوزه صنایع دستی و هنرهای سنتی اقتصاد بازار سرمایه داری اصلا فایده ای ندارد و باید اقتصاد رفتاری داشته باشیم؛ به این مفهوم که اول صنایع دستی و محصول مورد نظر را معرفی نماییم تا مردم بشناسند و بدانند که صنایع دستی چه خصوصیات و خصوصیت هایی دارد. اینجاست که مردم بر مبنای اطلاعاتی که به دست آورده اند، برای خرید صنایع دستی هزینه می کنند.
او با اعتقاد بر اینکه تبلیغات لازم در حوزه صنایع دستی باید از جانب سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی صورت گیرد، اظهار نمود: یکی از اشکالات صنایع دستی این است که بعضی از کارهایی که در بخش خصوصی انجام می شد را دولتی کردیم و کارهایی که در بخش خصوصی انجام نمی شد را به این بخش سپردیم. بعنوان مثال بخش خصوصی در سده های متمادی در حوزه فرش فعال بود و تولیدکننده، دلال، مواد اولیه، بازار داخلی و خارجی و تاجرهای بین المللی و ایرانی آن کاملا مشخص بودند. اما زمانی دولت تصمیم گرفت در این کار دخالت کند و همه چیز را به هم ریخت. بر این اساس فعالیت هایی صورت گرفت که شرکت ها و تعاونی های فرش راه اندازی شدند و از پول دولت از بعضی از کشورهای خارجی پشم وارد کردند و در نتیجه فروش پشم داخلی گرفتار مشکل شد.
رئیس پژوهشکده هنرهای سنتی اضافه کرد: چند سال بعد متوجه شدند که با توجه به این همه هزینه ای که صرف کرده اند، نمی توانند درآمدزایی کنند و به خاطر همین هم این مورد را تعطیل کردند و تعاونی ها هم به مشکل برخورده اند. آن زمان در صنایع دستی چنین تشکیلاتی وجود نداشت که بتواند بازار را پشتیبانی کند و به همین خاطر هم دولت، سازمان صنایع دستی را تاسیس کرد تا افرادی که به صورت پراکنده در مناطق مختلف صنایع دستی تولید می کردند، مکانی برای عرضه و فروش محصولاتشان داشته باشند. سازمان صنایع دستی مصالح را در اختیار تولیدکنندگان قرار می داد، محصولاتشان را می خرید و آنها را در فروشگاه ها عرضه می کرد. این اقدام بسیاری خوبی بود که توانست به بازار صنایع دستی کشور کمک نماید.
شریف زاده خاطرنشان کرد: اما پس از مدتی شرکت ها وارد کار شدند و به مرور این فضا با مشکلاتی مواجه گردید و این نکته فراموش شد که تولیدکننده صنایع دستی نمی داند چگونه تجارت و بازاریابی کند و اصلاً این انجام این کار هم برعهده او نیست. در این میان دولت هم می گوید این کار من کار نیستم و بخش خصوصی هم می گوید نمی تواند؛ نتیجه هم می شود بازار امروز صنایع دستی.
چطور انتظار داریم بازار صنایع دستی پررونق باشد؟
او با تاکید بر اهمیت تبلیغات در بازار فروش صنایع دستی، با طرح این پرسش که چقدر برای صنایع دستی ایرانی در دنیا تبلیغ شده است؟ اشاره کرد: اینکه غرفه ای را در خارج از کشور در اختیار هنرمند قرار بدهیم و خود هنرمند امکانات و شرایط لازم را فراهم آورد، طبیعتا منجر به فروش نمی شود؛ چونکه تبلیغی صورت نگرفته و کسی محصول آن هنرمند را نمی شناسد. بارها پیش آمده که بعضی از خریداران خارجی تصور کرده اند که محصولات خاتم کاری شده، طرح هایی هستند که روی چوب چسبانده شده اند و وقتی برای آنها توضیح داده می شد که هنر خاتم کاری به چه صورت است، برایشان جالب بود و خرید می کردند.
رئیس پژوهشکده هنرهای سنتی با اشاره به اینکه «کار فرهنگی هزینه بر است»، اشاره کرد: ما تبلیغی برای صنایع دستی نکرده ایم، بازاری نداریم و فکری هم برای آینده در نظر نگرفته ایم و در عین حال انتظار داریم که بازار پررونقی داشته باشیم. باید به این نکته توجه کرد که تولیدکننده نمی تواند هم تولید بکند و هم بازاریابی، عرضه و تبلیغ کند.
وی همینطور با اشاره به طرح «گذر صنایع دستی» که چندی قبل از تابلوی آن رونمایی گردید، بیان کرد: در شرایط فعلی گذر صنایع دستی به چه درد تولیدکننده می خورد؟ اینکه اسم خیابانی که ۵۰ سال بعنوان راسته فروش صنایع دستی شناخته شده بود را به «گذر صنایع دستی» تغییر دهیم تاثیری در بازار این حوزه ندارد.
