گشتی در موزه صدا تبریز اینجا صدا را نمایش می دهند بعلاوه تصاویر
پیلانو: دنیای بدون صدا و موسیقی همانند آن است که آدم ها در سکوت مطلق باهم پاتومیم بازی می کنند تا بلکه بتوانند منظورشان را هرچند ناقص به یکدیگر برسانند. بدون شنیدن صدای ساز و موسیقیهای محلی که ریشه در فرهنگ غنی ایران دارد، انگار روح همیشه خسته است و توان حرکت و رشد ندارد.
به گزارش پیلانو به نقل از ایسنا، «موزه صدا تبریز» محلی است که می توانید انواع سازها و اشیا مربوط به موسیقی را از نزدیک ببینید و گوش به صداهای متفاوت آنها بدهید تا زندگی تان را رنگی کنند و از سیاه و سفیدی دربیاورند. این موزه خصوصی در اردیبهشت ۱۳۹۷ در خانه تاریخی و زیبای «امیر پرویز» واقع در خیابان تربیت به راه افتاده است.
به محض وارد شدن از در کوچک خانه امیر پرویز، هشتی کوچکی می بینید که با ظرافت هرچه تمام با نمای آجری تزئین شده است و آمدنتان را به این گنجینه هنر و صدا خوش آمد می گویند. با طی چند قدم کوتاه، وارد حیاط بزرگ و سرسبزی می شوید و صدای گنجشک ها و پرنده ها بر روی درختان به گوش می رسد.
در اطراف این حیاط، خانه ای دوطبقه با نمای آجری و قاب بندی شده و پنجره های چوبی قرار دارد که همچون صندوقچه ای رازهایی را در دل خود پنهان کرده است. از نخستین در چوبی سمت راست، وارد خانه می شوید. در گوشهای اتاق مدیریت با انواع سازها و اشیا قدیمی دیده می شود که گویا پس از آمادهسازی آنها، به طبقه بالا موزه منتقل می شوند و بوسیله راه پله به طبقه دوم و بخش اصلی موزه هدایت می شوید.
اشیا این موزه با تلاش های سی ساله حسین ساجدی، نوازنده، پژوهشگر و مؤلف، گردآوری شده است و نمونه های بی نظیری از سازهای ابتدایی تا پیشرفته را مقابل چشمانتان به معرض نمایش گذاشته است که شاید دیگر تا آخر عمرتان نتوانید این همه ساز را از فرهنگ ها و کشورهای مختلف یکجا ببینید و محو تماشایشان شوید.
نخستین تالار، به نام «استاد اقبال آذر» نام گذاری شده است و در آن انواع ادوات صوتی از قبیل گرامافون های هندلی، گرام، ریل، اسلاید، رادیوهای لامپی و نخستین و آخرین نسل تلویزیون های سیاه و سفید نگهداری می شود.
تالار بعدی تالار «استاد سلیمی» است که سازهای مضرابی مانند قوپوز، گیتار، چنگ، انواع تارهای ایرانی و آذربایجانی، سه تار، تنبور، ماندولین، بانجو و رباب به چشم می خورد.
در ادامه تالار بعدی یا بهتر بگویم کلاس درس بعدی، تالار «استاد بابایان» دیده می شود و سازهای بادی هم چون نی انبان، شیپور قره نی، ساکسیفون، طوبا، ترومبون، ترومپت، کرنا، ساز دهنی و دیگر سازهای بادی به معرض نمایش گذاشته شده است.
بگفته ساجدی، مدیر موزه، در این قسمت سرنا یا زرنا هم وجود دارد که از سازهای بادی به معنای سرور و شادمانی است و اغلب در نقاط روستایی ایران استفاده می شود و به همراه دهل نواخته می شود. سرنا مخصوص عروسی است و به آن «شهنای» هم می گویند. در اشعار شعرای ایرانی بارها نام سرنا و زرنا آمده است.
بالابان باز از دیگر سازهای مورد توجه این تالار است که جزو سازهای بادی به حساب می آید. بالابان اصطلاحی ترکی است و در فارسی به آن «نرمه نای» می گویند و از سازهای محلی و متعلق به نواحی شمال غربی ایران است. بالابان در موسیقی نظامی و برای خبردادن در پادگان های نظامی باز استفاده می شود.
فلوت هم در این قسمت به چشم می خورد. فلوت نوعی نی تکمیل شده که مخصوص اروپاییان است و در موسیقی علمی نیزجای دارد. با فلوت می توان به راحتی صداهای مختلف را اجرا کرد ولی چون پرده های مخصوص موسیقی ایرانی را ندارد، نواختن نغمه های ایرانی با این ساز مشکل است.
تالار بعدی به نام «تالار استاد زاون» مزین شده و در آن سازهای زهی آرشهای مانند انواع ویلون و قیچک، چغانه، ویلنسل، کمانچه های ایرانی، آذربایجانی و لری و کنتر باس به معرض نمایش گذاشته شده است.
در ادامه تالار استاد «فرنام» وجود دارد که به سازهای کوبه ای مانند تنبک، نقاره، دمام، قاوال، دهل، دف، درامز، طبل، ضرب زورخانه و دیگر سازهای کوبهای اختصاص داده شده است.
تالار دیگر به نام استاد «بیگجه خانی» نام گذاری شده است و وسایل و آثار این هنرمند در آن نگهداری می شود. هم چنین تصاویری از اساتید موسیقی و اسناد مربوط به آنها به معرض نمایش گذاشته شده است.
در ویترین های دیگر سازهای ملل مختلف، زنگوله ها، سازهای کلاویهدار مانند آکاردیون، ارگ، بایان، قارمون، هارمونیکا، ملودیکا و زنگوله ها دیده می شود.
در قسمتی از موزه اشیا جالبی وجود دارد؛ بعنوان مثال شاخ شانه یا دوشین، برای خبر رسانی حوادث ناگوار و ناگهانی مانند آتش گرفتن خرمن ها یا حمله حیوانات درنده به حیوانات اهلی یا وقوع سیل نواخته می شد. شاخ شانه را برخی از درویشان همیشه به همراه داشتند و با آن بوق می زدند.
در یکی از ویترین ها ساز سیمرغ هم دیده می شود که بعنوان ساز عرفانی در خانقاه ها به صدا در می آمد و نوبت نیاز یا دونون از دیگر سازهای متفاوت موزه است و در نخستین روز ایام بارانی در فصل بهار در زمین های زراعتی در جمع کشاورزان برای افزایش روزی و امنیت مالی نواخته می شد که این کار به همراه دعا و نیایش به درگاه خداوند انجام می شد.
نیشو و دبدبه از سازهای قدیمی موزه است که با به صدا درآوردن آن در روزگاران گذشته در بعضی مناطق ایران طولانی ترین روز سال (آخرین روز بهار) را جشن می گرفتند و این عمل جنبه اعتقادی در بین مردم دارد؛ به صورتی که انسان از تاریکی ها رها می شود و به طرف نور حرکت می کند تا قلب انسان با نور خدا نورانی شود.
در این موزه سالنی هم برای کارهای تحقیقاتی و برگزاری کارگاه های آموزشی در حوزه صدا و موسیقی در نظر گرفته شده است.
هم چنین در موزه صدا می توانید به آرشیو صوتی اذان موذن ها، مجموعه صوتی قاریان، چاوش خوانان، سرودخوانان، آوازخوانان، شبیه خوانان، نوازندگان و آهنگسازان گوش دهید. در نزدیکی موزه صدا، خانه کلکته چی (صلح جو) و خانه حریری هم قرار دارند که پیشنهاد می نماییم حتماً سری به این دو خانه تاریخی و زیبا بزنید.
